Güncelleme Tarihi: 28 Nisan 2021
Basitçe ifade etmek gerekirse öğrenme güçlüğü, öğrenme yeteneğini etkileyen bir durumdur ve nörolojik bir bozukluktur. Konuşulanları anlamakta zorlanmak, okumada ve yazmada zorluk çekmek, matematik alanında zorlanmak ve bir konuya odaklanamamak gibi durumlar öğrenme güçlüğünün habercisi olabilir.
Öğrenme Güçlüğü Nedir? Nedenleri Neler Olabilir?
Öğrenme güçlüğünün zeka ile hiçbir ilgisi yoktur. Öğrenme güçlüğü çeken çocuklar, akranlarıyla kıyaslandıklarında en az onlar kadar zeki oldukları, hatta birçoğunun zeka seviyesinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Ancak bir şeyleri kendi başlarına anlamaya bırakılırlarsa veya eğitim geleneksel yollarla verilir ise okuma yazma ve heceleme, akıl yürütme, öğretilen bilgileri hatırlama ve kafalarında organize etme -yani düzenleme- konularında zorluk yaşayabilirler.
Öğrenme güçlüğü, beyindeki farklılıklardan kaynaklanır ve beynin bilgiyi işleme şeklini etkiler. Öğrenme güçlüğünün başlıca nedenlerinin, genetik ve çevresel faktörler veya hamilelikte yaşanılan bazı sorunlar(annenin uyuşturucu kullanımı gibi) olduğu görülmektedir.
Fotoğraf: Jerry Wang
Çocuğumda Öğrenme Güçlüğü Olup Olmadığını Nasıl Anlarım?
Ne yazık ki öğrenme güçlüğü, çocuk okula gidene kadar pek fark edilmez, genellikle çocuğun okuma yazma öğrenirken yaşadığı zorlukla birlikte durumun farkına varılır. Okuma yazmada yaşanılan zorluğun yanı sıra, ileriki yıllarda aritmetik alanında sorunların baş gösterdiği de görülür. Okuma güçlüğünün belirtilerini maddelemek gerekirse;
- 1. veya 2. sınıfta okuma yazma öğretilen dönemde çocuk, harfleri ve ardından kelimeleri veya sayıları tersine okur.
- Örüntü veya ögeleri boyut ve şekle göre sıralamada zorluk çeker.
- Biraz evvel ne söylendiğini veya ne okuduğunu hatırlamada güçlük yaşar.
- Hareket halindeyken koordinasyonda eksiklik görülür.
- Yazma, kesme ve boyama aktivitelerinde zorluk yaşar.
- Zaman kavramını anlamakta güçlük çeker.
Okul öncesi öğretmenliği yaptığım yıllardaki deneyimlerime dayanarak şunu da rahatlıkla söyleyebilirim: Öğrenme güçlüğü okul öncesi dönemlerde de fark edilebilir. Örneğin, öğrenme güçlüğü çeken çocukların dil ve motor gelişimlerinde, sosyal ve duygusal alanlardaki gelişimlerinde ve hatta dikkat becerilerinde eksiklik gözlemlenmektedir. Bu belirtilerin aileler ve uzmanlar tarafından doğru değerlendirilip ele alınması, erken tanı ve uygun tedavinin başlanması açısından önem taşımaktadır.
Her zaman belirttiğim gibi erken tanı, erken müdahale açısından önem taşımaktadır. Çünkü tanı geciktikçe, özel eğitim süresi uzar ve bu da maddi ya da manevi olarak aileye zarar verebilir.
Sıklıkla Görülen Öğrenme Bozuklukları Nelerdir?
- Disleksi: Okumada zorluk yaşamak. Buna okuma bozukluğu da denilebilir.
- Diskalkuli: Aritmetik problemleri çözmede ve matematik kavramlarını anlamada zorlanma.
- Disgrafi: Yazı yazmakta zorluk çekmek. Çoğunlukla disleksiye eşlik eder.
- İşitsel ve Görsel Bozukluk: Konuşulan dili anlamada zorluk çekmek. (Duyusal kaynaklı nedenler)
Öğrenme bozukluğu aslında ömür boyu sürecek bir sorundur. Doğru destek ve müdahale ile öğrenme güçlüğü çeken çocuklar okulda başarılı olabilir ve sonraki yıllarında da seçkin kariyerlerine devam edebilirler. Erken tanının buradaki önemini tekrar vurgulamak gerekir.
Ebevenlere tavsiyem, öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarının zayıf yönlerini bilmek ve buna karşılık güçlü yönlerini teşvik etmek olacaktır. Bunun yanı sıra, ülkemizdeki eğitim sistemini anlayarak çocuğuna ona göre bir okul seçmek (mesela, sınıf mevcudu az olan bir okul seçmek gibi), alanında uzman profesyonellerle çalışmak ve son olarak da belirli zorluklarla başa çıkma stratejilerini öğrenmek oldukça faydalı olabilir.
Çocuğuna öğrenme bozukluğu teşhisi konulmuş anne ve babalara bir not:
Albert Einstein’ın dokuz yaşına kadar okuyamadığını biliyor muydunuz? Peki ya Walt Disney Başkanı George Patton ve Başkan Yardımcısı Nelson Rockefeller’in hayatları boyunca okumakta zorlandıklarını? Peki ya Whoopi Goldberg ve Charles Schwab ve daha nicelerinin nihai başarılarını etkilemeyen öğrenme güçlükleri olduğunu?
Sevgiyle Kalın…
Faydalanılan Kaynaklar:
National Institute of Neurological Disorders and Stroke– NIH
CDC- Center for desease control and prevention
