Yeni bir araba alacaksanız da zaten bir arabanız varsa da değişmeyen iki şey var. Bunlardan ilki, arabaların karbon salımı açısından çevreye verdiği zararlar. İkincisi de arabayla ulaşıma ayıracağımız bütçenin neredeyse onda biriyle elektrikli ulaşım araçlarına yönebileceğimiz gerçeği. Bağlantılı bir biçimde, araştırmalara göre 2050’de ulaşımımızın tamamını elektrikli ulaşım araçlarıyla yapacağız gibi gözüküyor. Peki, elektrikli ulaşım araçları derken tam olarak hangi cihazları kastediyoruz?
Elektrikli Bisikletler
Fotoğraf: Jenda Kubea
Pedal çevirerek fazla yorucu olacak mesafeler katedecek veya günlük güzergahları yokuşlarla dolu insanlar için elektrikli bisikletler, araba yerine gayet uygun bir alternatif oluşturuyor. Elbette bu bisikletlerin kullanılacağı yerin iklim koşulları da oldukça önemli. Sık sık kar yağan ya da geceleri sıcaklığın eksilere rahatlıkla indiği yerlerde elektrikli bisikletler sorun yaratabilir. Ancak bu tarz iklim temelli sorunlar yoksa, e-bisikletler her derde derman!
Mesela bir mesafeyi araba yerine elektrikli bisikletle katettiğimizde sağladığımız ekonomik avantaj sayesinde e-bisiklet, 18 ayda kendi masrafını çıkarabiliyor. Aynı zamanda park yeri bulma derdindense çoğu katlanabilir olan elektrikli bisikletleri yanımıza alabiliyoruz. Tabii işin bir de çevreye sağladığı faydalar var.
Bir elektrikli bisiklet, tek şarjla 50 kilometre kadar gidebiliyor. Araştırmalara göre arabalarla 50 kilometre gitmek, 13 kg. karbon salımı yapıyor. Elektrikli bisikletler sayesinde bu salımdan kurtulma şansına kavuşuyoruz. Eğer hem akü gücü, hem de pedalları çevirerek ilerlemeyi düşünüyorsak daha fazla kilometre de gidebiliriz. Bu, egzersiz imkanı sağladığı için genel sağlığımıza da büyük ölçüde katkıda bulunur. Bu arada, bu bisikletleri şarj ederken kullandığımız kaynakların yenilenebilir kaynaklar olmasına da özen gösterirsek elektrikli bisikletler tabiri caizse tadından yenmez.
Elektrikli Scooter
Fotoğraf: Fabien Burgue
Arabaya alternatif elektrikli ulaşım araçlarından sırada, son zamanların en popüler ulaşım araçlarından elektrikli scooter var! Özellikle şehir içi ulaşımda görece yakın mesafeleri hızla katetme açısından bu scooterlar pratik bir çözüm getiriyor. Muhtemelen tam da bu yüzden şu günlerde birçok şehrin sokaklarında bu scooterları görebiliyoruz.
Bu scooterlar, aynı zamanda fosil yakıt tüketmedikleri için de ulaşım anlamında çevre dostu bir yapıya sahipler. Fakat araştırmalara göre elektrikli scooterların üretim koşulları ve malzemeleri, pek de çevre dostu sayılmıyor. Bu araçlar biz ne kadar iki kişi de kullansak da temelde bir kişilik. Maalesef ki dizayn ve malzeme anlamında tek bir kişinin ulaşımını sağlamak için tükettiğimiz kaynaklar bir hayli fazla. Bundan ötürü scooterların genel toplamda çevreye faydalı olabilmesi için uzun süre dikkatli bir biçimde kullanılması gerekiyor. Yine aynı araştırmaya göre scooterlar, 2 yıl boyunca aktif bir biçimde kullanılırsa çevreye fayda sağlıyor. Fakat şu an kişisel olmayan elektrikli scooterların ortalama ömrü, 2 ay kadar…
Araba yerine kişisel bi scooter edinip onu yenilenebilir kaynaklarla şarj edersek bunların hepsinin önüne geçebiliriz!
Hoverboard ve Onewheel
Fotoğraf: Lain Lee
Onewheel’lar havalı gözüktüğü kadar çevreye de faydalı! Özellikle de şehir içi ulaşımda. Çünkü bu cihazlar, kaldırımları da şehir içi ulaşımın bir parçası haline getiriyor. Tabii kendine has tehliklelerle: Bir yayaya çarpıp sağa sola yuvarlanmak gibi…
ABD’de New York, Seattle ve Kaliforniya gibi eyaletler, özel olarak motorlu taşıtlara ayrılan yolların kilometresini azaltma kararı aldı. Bu yüzden kişisel elektrikli ulaşım araçlarının bu eyaletlerde kullanımında ciddi bir artış bekleniyor. Neyse ki Onewheeler’lar, telefona yüklenen bir uygulama aracılığıyla kişiselleştirilebiliyor. Yani denge ve manevra ayarları, kişinin beden tipine göre düzenleniyor. Fiyat söz konusu olduğunda ise Onewheel’lar her ne kadar Türkiye pazarında yer almasa da ufak bir kıyasla diğer alternatiflere göre daha pahalı olduğunu söyleyebiliriz. Şarj konusunda da durum aynı, yenilenebilir enerji ile şarj edildiği sürece tam bir çevre dostu!
Fotoğraf: Schaferle
Sırada ise Onewheel’ın kuzeni Hoverboardlar var. Prensip olarak tamamen aynı şekilde çalışan bu cihazların prototipleri ve isim kökeni ise 33 yıl öncesine ait: Back to the Future 2 filmine…
Bu cihazlar da tamamen şarj sistemiyle çalışıyor ve kullanıcının beden hareketlerine göre yön alıyor. Saatte 65 kilometre hız yapabildiğini de göz önünde bulundurursak Hoverboardlar şehir içi ulaşımda arabalara alternatif oluşturma konusunda güçlü bir aday olarak öne çıkıyor. Bu cihazlarda da tıpkı elektrikli scooterlar gibi hassas bir nokta var. Hoverboardların üretim maliyetleri gayet yüksek, bundan ötürü hevesle alınıp kullanılmazsa çevreye faydadan çok zararı dokunuyor.
Elektrikli Motosiklet
Fotoğraf: Wikimedia Commons
2018’de yapılan bir araştırmaya göre 10 milenyal motorsiklet sevdalısından 7’si, elektrikli motosikletlere ilgi duyuyor. Zaman geçtikçe de bu ilgi artacağa benziyor çünkü yine aynı araştırmadaki küresel trendler, buna işaret ediyor. Mesela dünyaca meşhur motosiklet markası Harley, Silikon Vadisi’ndeki Ar-Ge merkezinde bu e-motosikletlerden üretmek için çoktan harekete geçti. Üstelik elektrikli motosikletlerin üretim masrafı, hem enerji hem de kaynak anlamında diğer kişisel elektronik ulaşım cihazlarından daha düşük. Bir de motosikletlerin kendine has gürültüsünü de devreden çıkarıp gürültü kirliliğini azaltınca, elektrikli motosikletler hedefi 12’den vuruyor diyebiliriz.
E-motorların çevreye faydalı olma hedefi ıskalamaları için tek bir şart var, o da bu motorların diğer cihazlara oranla daha az sayıda sürdürülebilir enerji kullanan şarj noktalarına sahip olması. Umarız ki gelecekte bu noktalar daha da artar ve sürdürülebilir şarj sorunun da devreden çıkmasıyla elektrikli motorlar daha sık kullanılır.
Kapak Fotoğrafı: Hopp Mobility
