Günümüzde sağlıklı, zehirsiz, doğal besine ve ürünlere ulaşmak için ne yazık ki biraz çabalamak gerekiyor. Büyük marketlere güvenmek zor çünkü sunulan ürünlere dair analizler ciddi derecede zararlı kimyasal oranlarını gözler önüne seriyor. Peki, bu tabloda sağlıklı beslenmek nasıl mümkün olabilir? Yerel örgütlenmenin gücünü gösteren gıda toplulukları birlik hissiyle psikolojik sağlığımıza, duyarlı üreticiden direkt tüketiciye ulaşan zehirsiz gıdalarla da beden sağlığımıza çok iyi gelebilir!
Gıda Topluluğu Nedir?
Gıda topluluğu nedir sorusuna kısa cevap şöyle verilebilir; gönüllülük esasıyla kurulan, doğal tarım yapan çiftçiler ve organik üretim yöntemlerini kullanan yerel üreticileri direkt tüketici ile buluşturan iyilik örgütüdür. İsminde “gıda” geçiyor olsa da çoğunlukla gıdaların satışıyla birlikte hijyen ve giyim gibi başlıklarda da pek çok ürün satışı olur.
Birinci Gıda Toplulukları Çalıştayı’nın (5 Kasım 2016, İstanbul) Çıktılar Kitapçığı’ndaki tanımıyla (1) gıda toplulukları: Etik, sağlıklı, doğal üretim yapıp, gerçek gıda üreten “üreticiler” ile tükettiği gıdanın nereden geldiğini bilmek isteyen, üretim için harcanan emeğin parçası olmaya gönüllü “tüketiciler” arasında bağ kurmayı hedefler. Böylece tüketici, “türetici” ya da “eş-üretici”ye dönüşür.
Gıda Topluluğu Nasıl Kurulur?
Gıda topluluğu kurmak için sağlıklı beslenmeye önem verenler ile doğal üretim konusunda özenli üreticilerin en ekonomik, verimli ve güven odaklı şekilde buluşma isteği ve biraz emek yeterlidir.
Gıda topluluğu kurma adımlarını genel hatlarıyla şöyle özetleyebiliriz:
- Üretici ve tüketicinin buluşması için yer ve gün belirlemek.
- Üreticilerin satış yapabilecekleri ürünleri; tüketicinin ise bu ürünler arasından rezervelerini belirteceği ortak bir e-tablo erişimi sağlamak.
- Buluşma günlerinde üretici ile tüketicinin direkt buluşmasıyla oluşan samimi ortamda sıcacık sohbetler etmek.
- Üretici ve tüketicinin direkt iletişim kurmasıyla birlikte doğal üretim esaslarına dair bilgi alışverişinde bulunmak.
Bir gıda topluluğu bir kooperatif ve tüketicilerle oluşabileceği gibi sadece toplu sipariş grubu oluşturulması şeklinde de yola çıkılarak örgütlenebilir. Sadece bir mahalle bostanı ve yerel tüketicilerin buluşması da gıda topluluğu kurmak için yeterlidir. Odak noktası yerel dayanışma, doğayı ve doğal ürünleri sevme motivasyonudur diyebiliriz.
Türkiye’deki Gıda Toplulukları
Türkiye’de son yıllarda yavaş yavaş artan gıda toplulukları ve doğal üretim yapan kooperatifler hem doğayı hem insan sağlığını korumak adına gerçekten umut vadediyor Örneklerden bazıları şöyle:
- Türkiye genelini kapsayan Doğal Besin, Bilinçli Beslenme Ağı (DBB) (Doğa-dostu yöntemlerle üretilen ürünlere aracısız erişimi kolaylaştırmak için kurulan bir ağ. Web sitesinde DBB Üreticileri bölümünden Türkiye’nin farklı yerlerinden yerel üreticilere direkt ulaşabilirsiniz.)
- İstanbul Kuzguncuk Kooperatif – https://www.instagram.com/kuzguncukkoop/
- İstanbul Boğaziçi Mensupları Tüketim Kooperatifi (BÜKOOP) – https://www.instagram.com/bukoop/
- İstanbul Beyoğlu Gıda Topluluğu – https://www.instagram.com/beyoglugida/
- İzmir Seferihisar Gıda Topluluğu – https://www.instagram.com/seferihisar_gida_toplulugu/
- İzmir Gediz Ekoloji Topluluğu (GETO) – https://www.instagram.com/gedizekolojitoplulugu/
- Batı İzmir Topluluk Destekli Tarım (BİTOT) –https://www.instagram.com/bitotizmir/
- Antalya Gıda Topluluğu- https://www.instagram.com/antalyagidatoplulugu/
*Eğer bulunduğunuz şehirde gıda topluluğu bilginiz varsa, bize Instagram’da @plumemagcom hesabından iletebilir, bu yazının zenginleşmesine, doğayı korumaya ve daha çok insanın doğal beslenmesine katkıda bulunabilirsiniz.
Gıda Toplulukları Dışında Doğal Ürün Satış Yerleri
Gıda toplulukları ile ilgili detaylı bilgilere geçmeden önce zehirsiz sebze ve meyvelere nerelerden ulaşabiliriz bir bakalım.
- Sağlıklı beslenmek için alışveriş yapılabilecek en güvenilir pazar yerleri öncelikle organik pazarlar çünkü bu pazarlardaki ürünler zehirsiz olarak üretildiklerine dair sertifikalı oluyorlar.
- Semt pazarları arasında özellikle üretici pazarlarından alışveriş yapmak ve pazar yerlerindeki satıcılarla birebir güven odaklı iletişim kurup, ürünlere dair detaylı bilgi alarak bilinçli alışveriş yapmak da bir seçenek.
- Zehirsiz üretim yapan yerel markalar ve kooperatiflerin internet satış kanallarına ulaşmak ise oldukça kolay bir doğal ürün alışveriş kanalı.
Dünyada Topluluk Destekli Tarım ve Katılımcı Onay Sistemleri Örnekleri
Gıda topluluğunun örgütlenme mantığına benzer şekilde topluluk destekli tarım uygulamaları da mevcut. Bu uygulamalarda üretime dönemsel olarak destek olan kişiler hasattan pay alabilir. Katılımcı onay sistemleri (KOS) için ise çoğunlukla yerelde kullanılan yerel sertifikasyon uygulamaları denebilir. KOS’ta üretici ile tüketicinin direkt katılımıyla kriter ve yöntemler belirlenerek sertifikasyon yapılır.
- ABD Certified Naturally Grown Katılımcı Sertifikasyon Sistemi – www.naturallygrown.org
- ABD Just Food Topluluk Destekli Tarım Sistemi – www.justfood.org/csa
- ABD Local Harvest Yerel Ekolojik Ürünler Ağı – www.localharvest.org
- Brezilya Ecovida Katılımcı Sertifikasyon Sistemi – www.ecovida.org.br
- Fransa AMAP Aile Çiftçiliği Koruma Birliği – www.miramap.org www.reseau-amap.org
- Fransa Nature & Progrès Katılımcı Sertifikasyon Sistemi – www.natureetprogres.org
- Hindistan Keystone Vakfı Katılımcı Sertifikasyon Sistemi – www.keystone-foundation.org
- Japonya Teikei Üretici-Tüketici Ortaklığı – www.joaa.net/english/teikei.htm
- Yeni Zelanda OFNZ Katılımcı Sertifikasyon Sistemi – www.organicfarm.org.nz
- Topluluk Destekli Tarım Uluslararası Ağı – www.urgenci.net
