Güncelleme Tarihi: 29 Aralık 2024
Şakir Paşa Ailesi, sanat ve edebiyat dünyasında iz bırakan isimleriyle öne çıkmış, Osmanlı Devleti’nin köklü ailelerinden biri. Tarihi, sanatı ve edebiyatı harmanlayarak hem Osmanlı’nın son dönemine hem de Cumhuriyet’in erken yıllarına ışık tutan ailenin ilgi çekici hikayesi, Med Yapım tarafından hazırlanan Şakir Paşa Ailesi: Mucizeler ve Skandallar adlı televizyon dizisiyle NOW‘da ekranlara taşınıyor. Başarılar, trajediler ve ilham verici hikayeleri ile bu aile, ekran başındaki izleyicileri Türk sanat ve kültürünün şekillendiği bir döneme götürecek….
Biz de sizler için Şakir Paşa Ailesi fertlerini yakından tanıyacağınız mini bir yazı dizisi başlatıyoruz. Bu ilk yazımızda Şakir Paşa Ailesi tarihini, Büyükada’daki köşkte yaşananları ve ailenin sanat dünyasına katkılarını ele alarak, ailenin zengin dünyasına bir pencere aralayacağız. “Aaa, o da Şakir Paşa Ailesi’nden mi?” diyeceğiniz, hepimizin bildiği sanat ve edebiyat dünyasında yer etmiş isimler hakkında mucize ve skandallarla dolu detaylar için bizi takipte kalın!
Şakir Paşa Ailesi
Şakir Paşa Ailesi: Mucizeler ve Skandallar dizisi ile kendini tekrar hatırlatan Şakir Paşa Ailesi Türkiye’nin önemli entelektüel ailelerinden. Ülkenin kültürel tarihine şahitlik etmek isteyen herkesin tanıması gereken bu aile, ayrı ayrı incelemeye değer zenginlikteki aile fertleriyle deyim yerindeyse tam bir kültür sanat fabrikası.
Soyadı Kanunu ile “Kabaağaçlı” soyadını alan Şakir Paşa Ailesi, Afyon’un Kabaağaçlı köyünden gelen asker kökenli bir aile. Ailenin yükselişi, tarihçi ve diplomat Mehmet Şakir Paşa ile başlıyor. II. Abdülhamit döneminde sadrazam olan kardeşi Ahmet Cevad Paşa, ailenin Osmanlı siyasetindeki etkisini artırırken, Şakir Paşa sanat ve tarihe olan ilgisiyle ailenin bu alanda tanınmasının tohumlarını atıyor.
Mehmet Şakir Paşa’nın çocukları, torunları, yeğenleri hemen hepsi, sanatın farklı dallarında Türk kültürünün modernleşme sürecine katkıda bulunup edebiyat, resim, gravür, tiyatro, seramik gibi pek çok alanda imza atan isimler. Ancak ailenin bu başarılarının ardında, skandallar ve trajedilerle dolu bir geçmiş de yatıyor.
Entelektüel Buluşma Alanı Olarak Şakir Paşa Köşkü
Mehmet Şakir Paşa, devlet görevinden ayrıldıktan sonra Osmanlı Tarihi üzerine yazmak için ailesiyle birlikte Büyükada’da Viktorya tarzında döşenmiş köşküne yerleşiyor. Lavanta ve yasemin kokan bahçesi, içinde balıkların yüzdüğü süs havuzları ile sanatsal bir estetikle şekillenen köşk, sadece bir aile evi olmanın ötesinde aynı zamanda dönemin aydınlarını bir araya getiren kültürel bir merkeze dönüşüyor.
Şakir Paşa Köşkü çatısı altında resim sergileri, edebiyat toplantıları, müzik dinletileri düzenleniyor; gümüş şamdanların aydınlattığı kolalı keten örtülerle süslenmiş masalarda dönemin entelektüelleri ağırlanıyor. Aile fertlerinin hem bireysel hem de kolektif sanatsal üretimleri bu çatı altında filizleniyor. Ailenin yaşadığı ekonomik sıkıntılar dahi, Şakir Paşa Ailesi’nin organize ettiği etkinliklere zarar vermiyor. Füreya Koral’ın ifadesiyle aile, “törensel ölçüler”den asla taviz vermiyor; bir misafir için İstanbul’un dört bir yanında ıstakoz arayabilecek gustolarını her daim koruyor.
Büyükada’daki Şakir Paşa Köşkü’ne ne oldu dersiniz, köşk bir yangında kül oluyor ve ne yazık ki günümüzde Şehbal Sokak 24 Numara’da kilitli bir bahçe kapısının ardında köşkün tarihi yapısından uzak bir yapı bulunuyor. Ancak bu köşkte yaşananlar, Şakir Paşa Ailesi’nin Türk sanat tarihine kazandırdığı eşsiz değerlerin bir hatırası olarak yaşamaya devam ediyor.
Şakir Paşa Ailesinin Sanata ve Kültüre Katkıları
Şakir Paşa Ailesi çok dil bilen, çok okuyan bir aile olarak edebiyat, resim, gravür, seramik, tiyatro gibi farklı dallarda sanatçılara sahip.
- Resim ve Soyut Sanat: Fahrünnisa Zeid, soyut resmin Türkiye’deki öncülerinden. Doğu ve Batı sentezini eserlerine yansıtan Zeid, uluslararası sergilerde büyük beğeni toplamış, Türk sanatını dünyada temsil etmiş biri. Oğlu Nejad Melih Devrim de annesi gibi resim sanatına ilgili, soyut dışavurumculuk akımında eserler üreten bir sanatçı.
- Gravür ve Grafik Sanatlar: Türkiye’nin ilk gravür sanatçısı Aliye Berger, gravürle birlikte grafik sanatların gelişimine de katkı sağlamış biri. Aile üyelerinden Cevat Şakir Kabaağaçlı da tasarladığı dergi kapakları ile Türkiye’deki kapak tasarımlarının gelişiminde rol oynuyor.
- Seramik Sanatı: Çağdaş Türk seramik sanatının temellerini atan, Türkiye’nin ilk kadın seramik sanatçısı Füreya Koral, Şakir Paşa Ailesi mensuplarından.
- Tiyatro: Şakir Paşa Ailesi torunlarından Şirin Devrim, Türkiye’nin ilk kadın tiyatro yönetmenlerinden biri olarak, modern tiyatro alanına önemli katkılarıyla ismini yazdıran biri.
- Edebiyat ve Çeviri: Halikarnas Balıkçısı olarak da bilinen Cevat Şakir eserlerinde ele aldığı deniz, denizciler ve Bodrum teması ile Türk edebiyatında özgün bir yere sahip.
- Koleksiyonculuk: Aile fertlerinden Nezihe Koral, koleksiyonculuk alanındaki çalışmalarıyla sanat dünyasında iz bırakan bir diğer isim.
Şakir Paşa Aile Üyeleri
Ailenin isim babası Mehmet Şakir Paşa, her ne kadar siyasi ve tarihçi yönüyle öne çıksa da, abisi Ahmet Cevad Paşa ile Paris’teki öğrencilik yıllarında yeni doğmakta olan fotoğrafçılık sanatıyla da epey haşir neşir olmuş damarlarında sanatçı kanı da olan biri. İkili fotoğrafçılık alanında kendini geliştirip, Paris’te dereceler dahi kazanıyorlar.
Ahmet Cevat Paşa ve Mehmet Şakir Paşa eğitimleri sonrası ülkeye döndüklerinde siyasi alanda kendilerine yer ediniyorlar. Ahmet Cevad Paşa, II. Abdülhamit döneminde sadrazamlık yapıyor ki bu, Şakir Paşa Ailesi’nin zirveye yükseldiği bir dönem. Ahmet Cevad Paşa, sadrazamlığı sırasında Arkeoloji Müzesi’ne kişisel kitaplığını hediye ederek, müze kütüphanesine çok değerli bir koleksiyon ekliyor.
Eğitimi sonrası Giritli Sare İsmet Hanım’la evlenen Mehmet Şakir Paşa, çeşitli ülkelerde büyükelçiliklerde çalışıyor. Ahmet Cevad Paşa sadrazamlıktan alınınca o da emekli olarak Galatasaray Lisesi’nde tarih öğretmenliği yapıyor; Büyükada’da “Osmanlı Tarihi” üzerine yazıyor ve Şakir Paşa Köşkü’ndeki karanlık odasında fotoğraflar basmaya devam ediyor. Mehmet Şakir Paşa, çocukları Cevat Şakir, Hakkiye (Füraya’nın annesi), Ayşe, Suat, Fahrünnisa ve Aliye’nin sanata yönelmesine büyük destek veriyor.
Şakir Paşa Ailesinden Çıkan Sanatçılar
Şakir Paşa Ailesi’nin sanat dünyasına katkıları, sadece Türkiye ile sınırlı kalmayıp, uluslararası platformlarda da büyük beğeni topluyor. Peki ailenin önemli sanatçıları kimler?
- Cevat Şakir Kabaağaçlı: Cevat Şakir, Şakir Paşa Ailesinin en büyük çocuğu. Çeşitli alanlarda eğitim alıyor olsa da adını Türk edebiyatında “Halikarnas Balıkçısı” olarak duyuruyor. Ege-Akdeniz, Bodrum ve deniz aşkını bizlere anlatan Cevat Şakir yazarlığının yanında çevirmen, ressam, bahçıvan, çevreci, turist rehberi olarak çok yönlü kişiliyle keşfedilmeye değer bir karakter.
- Fahrünnisa Zeid: Soyut resim alanında öne çıkan Fahrünnisa Zeid, doğu ve batı sentezli işleriyle Batı dünyasında kendine yer ediniyor. Irak Kralı I. Faysal’ın kardeşi Emir Zeid ile evlenen ressam, “prenses” ünvanı alıyor. Sanatçının Atatürk, Hitler, Kraliçe Elizabeth gibi isimlerle tanışıklığı biliniyor.
- Şirin Devrim: Fahrünnisa Zeid’in çocuklarından Şirin Devrim, ABD’de tiyatro ve oyunculuk eğitimi aldıktan sonra Türkiye’de tiyatronun gelişmesinde büyük rol oynuyor. Şehir Tiyatroları’nda sahneye oyun koyan ilk kadın sanatçı.
- Nejad Melih Devrim: Annesi gibi resim sanatı ile ilgilenen Nejad Melih Devrim, soyut dışavurumculuk sanat anlayışını benimseyerek kendine has bir üslup geliştiriyor ve ismini Avrupa’da duyurmayı başarıyor.
- Aliye Berger: Türkiye’nin ilk gravür sanatçısı Aliye Berger, Şakir Paşa Ailesi’nin en renkli ve özgün karakterlerinden. Sanata müzikle adım atan sanatçı, Fahrünnisa Zeid’in teşviği ile resim ve gravüre yönleniyor ve adını bu alanda Türk sanat tarihine yazdırıyor.
- Füreya Koral: Mehmet Şakir Paşa’nın kızı Hakkiye’nin çocuklarından Füreya Koral, ailenin bir diğer sanatçı üyesi. Füreya, Türkiye’nin ilk kadın seramik sanatçısı ünvanına sahip.
Şakir Paşa Ailesi Hakkında Kitaplar
Şakir Paşa Ailesinin zengin hikayesi, bireylerin kaleme aldığı otobiyografiler ve onları anlatan biyografik eserlerle gün yüzüne çıkıyor. Bunlar bize yalnızca bir aile tarihi sunmuyor, aynı zamanda Türk sanatının ve modernleşme sürecinin önemli bir kesitini yansıtıyor.
Şakir Paşa Ailesi’nin yaşamına yakından tanıklık etmek isterseniz şu kitaplara göz atabilirsiniz:
- Harika Çılgınlar / Şirin, Şirin Devrim: Şirin Devrim’in kaleme aldığı bu iki kitap, Şakir Paşa Köşkü’nün bir sanatçı yuvası olarak nasıl şekillendiğini anlatırken, Şirin Devrim’in aileye dair anıları ve gözlemleri içten bir üslupla aktarılıyor.
- Füreya, Ayşe Kulin: Ayşe Kulin’in sevilen kitabı Füreya, Türkiye’nin ilk kadın seramik sanatçısı Füreya Koral’ın sanat ve hayat mücadelesine dair önemli detaylar sunuyor.
- Alyoşa, Emel Koç: Aliye Berger’in hayatını merkeze alan Alyoşa, sanatçının trajedi ve tutkuyla örülü yaşamını gözler önüne seriyor; sanatçının hem bireysel hem ailesel portresini çiziyor.
- Şakir Paşa Köşkü, Nermidil Erner Binark: Dönemin sanat ve kültür yaşamını gözler önüne seren Nermidil Erner Binark’ın kitabı, köşkün tarihi, burada düzenlenen edebiyat toplantıları, sanat sergileri ve aile yaşamını detaylı bir şekilde aktarıyor.
Mucizeler ve Skandallar
Şakir Paşa Ailesi: Mucizeler ve Skandallar dizisi ile birlikte gözleri tekrardan üzerine çeken ailenin başarılarının ardında trajedi, skandal ve kişisel zorluklarla dolu bir yaşam öyküsü yatıyor. Aile bireylerinin inişli çıkışlı hayatları, köklü soyun tarihe bıraktığı izleri daha da derinleştiriyor.
Şakir Paşa Ailesi: Mucizeler ve Skandallar dizisi bir aile hikayesi olmakla birlikte, dönemin ruhunu da yansıtan bir anlatıyı ekranlara taşıyacak…
- Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın babası Mehmet Şakir Paşa’yı öldürme nedeni bugün dahi bilinmiyor. Sebep Mehmet Şakir Paşa ve Cevat Şakir’in İtalyan eşi Agnesia Kafiera arasında yaşanan yasak aşk mı, yoksa ekonomik sebepler mi?
- Aliye Berger ve piyano hocası Karl Berger arasında neler oluyor? Alyoşa neden “Silahlı Kadın” olarak anılıyor?
- Binbir Gece Prensesi olarak adlandırılıyor Fahrünnisa Zeid, sizce kraliyet ve sanatçı kimliği arasında sıkışıp kalınca neler hissediyor?
- Füreya Koral’ın başına ne geliyor da seramik ile tanışıyor ve Türkiye’nin ilk kadın seramikçisi haline geliyor?
Tüm bu soruların cevapları büyük merak konusu. Tüm soruların cevapları için Şakir Paşa Ailesi yazı dizimizi takipte kalın!
