Yaklaşık 9 yıl süresince, Mendability CEO’su Kim Pomares ile sürekli iletişim halindeydik. Bu süreçte, Türkiye’de çevrimiçi bir formül bulup sistemi uygulamaya koyabilmek adına çeşitli taleplerde bulundum, bir taraftan da eğitici eğitmen sertifikasını tamamladım. En nihayetinde uzun soluklu görüşmeler yaparak dünyada otizm tedavisi için özellikle etkin bir terapi olan Mendability’yi Türkiye’ye getirmeyi başardık.
Mendability sadece otizm için değil demans ve Rett sendromu başta olmak üzere farklı nörolojik temelli zorluklar için uygulanabilen bir terapi. CEO Kim Pomares ile bir röportaj gerçekleştirip bu terapiyi bizzat kendisinden dinlemenizi istedim bu sayede terapiyi en yetkili ağızdan dinleyerek daha kapsamlı bilgiye sahip olabilirsiniz.
Mendability (Duyusal Zenginleştirme Terapisi) nedir ve hangi alanda hizmet verir?
Mendability, beyin gelişimini hızlandırmak ve beyin fonksiyonlarını iyileştirmek için tasarlanmış bir duyusal zenginleştirme terapisidir.
Bu aile merkezli program, beynin yeniden yapılandırılmasını sağlamak ve çeşitli nörolojik durumlarla ilişkilendirilen zorlukları tersine çevirmeyi amaçlayan bütünsel beyin aktiviteleri içerir. Şu ana kadar yalnızca dünyada otizm tedavisi başlığında ve Rett sendromu ile demans için klinik olarak doğrulanmıştır.
Bu yaklaşımın temel ilkeleri nedir?
Duyusal zenginleştirme terapisi, beynin hedeflenmiş, çok duyulu uyarıcılara nasıl adapte olduğunu ve yeniden yapılandırıldığını açıklayan nöroplastisite ilkesine dayanır. Beynin kendi kendine iyileşme ve gelişme kapasitesini besleyerek, duygusal düzenleme, dikkat ve duyusal entegrasyon gibi beyin sağlığının temel unsurlarını ele alabiliriz. Bu, sürekli gelişim için sağlam bir temel oluşturur.
Bir diğer temel ilke ise en iyi ortamın aile olduğudur. Mendability, her ailenin evde kullanabileceği gündelik malzemelerle kısa ve eğlenceli aktiviteler kullanır. Bu egzersizleri günlük hayata entegre etmeyi amaçlar.
Mendability’yi destekleyen bilimsel araştırmalar nelerdir?
Mendability, yıllarca süren binlerce preklinik araştırmaya dayanmaktadır. Bu araştırmalar, “çevresel zenginleştirmenin” hayvanlarda beyin yapısını (örneğin, kortikal kalınlık ve dendritik dallanma), strese karşı direnç ve bilişsel işlem hızını güçlendirebileceğini göstermektedir. Biz de bu hayvan protokollerini aile dostu etkinlikler haline getirerek evde uygulanabilir hale getirdik.
Yapılan klinik çalışmalar bu yöntemin dünyada otizm tedavisi için kullanılan seçenekler arasında öne taşıdı diyebiliriz. Çalışmalar; otizmde, gelişimsel dönüm noktalarında 6 kat daha hızlı ilerleme, ortalama 10 IQ puanı artışı ve çocukların %21’inin tanılarından kurtulması gibi sonuçlar göstermiştir. Ayrıca, zenginleştirme yöntemleri demans ve Rett sendromu üzerine de test edilmiştir.
Devam eden çalışmalar, hayvanlar ve insanlar arasında zenginleştirme ile ilgili beyin değişikliklerini karşılaştıran beyin görüntüleme projelerini ve bu tekniklerin travma sonrası beyin yaralanmaları ve ev içi şiddet mağdurlarında uyku iyileşmesine nasıl katkı sağlayabileceğini incelemektedir.
Uygulama süreci nasıl işler?
Aile ile görüşme yapılır. Bilgiler verilir. Çocuğun bu uygulamadan fayda görebileceği konusunda hemfikir olduğumuz takdirde çevrimiçi bir değerlendirme formu doldurulur ve kişiselleştirilmiş programınızı oluştururuz.
Her plan, günlük rutinlere entegre edebileceğiniz kısa, etkileşimli “beyin oyunları” içerir. Ekibimiz, doğru yolda kalmanıza yardımcı olmak için sürekli koçluk ve destek sunar.
Hangi yöntemler ve teknikler kullanılır?
Beş duyu dışında denge, beden farkındalığı ve daha fazlasını da içeren tüm duyular kullanılır ve bu uyarıcılar kısa, dinamik “beyin oyunları” haline getirilir.
Her egzersiz, aşırı yüklenme yaratmadan, doğal öğrenme sürecinin gerçekleşmesi için tasarlanmış eğlencelidir. Bazı aktiviteler, beyin kimyasını yükseltmeye yönelik olup, bu aktivite artışı tetiklendikten sonra gelişmesi gereken alanlara yönlendirilir, bu da yenilik, merak ve nazik tekrar ile sağlanır.
Beyin, girdileri milisaniyeler içinde işler, bu yüzden seanslar genellikle kısa sürer, ancak katılımcıların odaklanma ve merak bölgesine ulaşması birkaç dakika sürebilir. Bu süreçte hareket, problem çözme, görselleştirme ve hatta grup veya aile bazlı unsurlar yer alır. Amaç, birçok açıdan hem dayanıklılığı hem de gelişimi destekleyen sıcak ve olumlu bir ortam yaratmaktır.
Mendability kullanan bireylerde hangi iyileşmeler gözlemlenmiştir?
Dünyada otizm tedavisi için kullanılan Mendability için otizmle ilgili dikkat çeken başarı öykülerinden biri, Leya’dır. Leya, çocukken otizm nedeniyle konuşamıyordu, ancak sonunda Kaliforniya’nın en büyük danışmanlık firmalarından birinin iletişim direktörü oldu. Ayrıca, daha önce gece uykusu veya basit bir gezinti gibi gündelik aktivitelerde zorlanan ailelerden, hayatlarının daha “normal” ve umutlu hissettiklerini bildiren geri bildirimler alıyoruz.
Hangi yaş grupları en fazla faydayı görür?
Geçmişte, beynin beş yaşından sonra plastisite kazanmadığı düşünülüyordu. Ancak şimdi, bunun doğru olmadığı biliniyor; nöroplastisite, hayat boyu devam eder.
Mendability’yi kullanan 1.000 birey üzerinde yapılan bir araştırmada, ergenlerin genellikle hızlı gelişim gösterdiği gözlemlenmiştir, çünkü daha motive ve düzenli olabilirler. Çocuklar, doğal olarak hızlı beyin büyümesi sayesinde fayda görürken, yetişkinler de aynı plastisiteyi taahhüt ettiklerinde fayda elde edebilirler. Yaş fark etmeksiniz en önemli faktör düzenli katılımdır.
Sonuçlar ne kadar sürede fark edilir?
Birçok aile, yalnızca birkaç hafta içinde daha sakin davranışlar veya iyileşmiş uyku gibi küçük değişiklikler fark etmektedir.
Daha belirgin değişiklikler—örneğin daha net iletişim veya daha güçlü sosyal bağlar—beynin yeni ve kalıcı yollar oluşturmasıyla birkaç ay içinde gelişir.
Bu iyileşmeler başlangıçta her zaman dramatik olmayabilir ancak bu küçük adımlar zamanla gerçekten anlamlı bir şey haline gelebilir. Yani, birdenbire büyük bir dönüşüm görmeseniz bile sevdiğiniz kişinin daha mutlu, daha huzurlu ve günlük hayata daha fazla katıldığını fark edebilirsiniz; bu, beynin tepki verdiğinin açık bir işaretidir.
Uzmanlar Mendability hakkında ne diyor?
Dünyada otizm tedavisi yöntemleri konusunda duyusal terapiler git gide daha çok değer görüyor. Sinirbilim ve otizm araştırmaları alanındaki uzmanlar, Mendability gibi duyusal temelli yaklaşımların değerini giderek daha fazla kabul ediyor. İşte birkaç önemli görüş:
- Temple Grandin: “Çocuklarda otizm semptomlarının şiddetini büyük ölçüde azaltabilen, uygulanması kolay ve basit bir çevresel zenginleştirme deneyimi dizisi gösterilmiştir. Tedavi, 30 dakika boyunca yapılan çeşitli duyusal egzersizlerden oluşmaktadır. Araştırmalar, hayvanlar üzerinde, koku ve dokunma duyularının birleşiminin gelişmekte olan beyin için çok faydalı olduğunu açıkça göstermiştir. Sürekli değişen koku ve dokunma uyarımı, tedavinin temelini oluşturur.”
- Dr. Michael Leon (California Üniversitesi, Irvine): “Çocuklarda gözlemlenen gelişmeler dikkat çekiciydi. Bu, çevresel zenginleştirmenin otizmli çocuklar üzerinde sistematik olarak denendiği ve önemli sonuçlar elde edildiği ilk kezdi.”
- Dr. Bryan Kolb (Lethbridge Üniversitesi): “Çevresel zenginleştirme, yetişkin beyninin kendini yeniden yapılandırma kapasitesinin inanılmaz derecede güçlü olduğunu gösteriyor. Bu zenginleştirme stratejilerini laboratuvarlardan çıkarıp gerçek dünya ortamlarına uygulayarak, çok daha fazla insana beyninin uyum sağlama kapasitesini kullanmalarını sağlıyoruz.”
En yaygın sorular ve yanlış anlamalar nelerdir?
- “Çok zaman alır mı?”—Genellikle günde sadece 15–20 dakika.
- “Sadece otizm için mi?”—Hayır, birçok farklı durum fayda görebilir.
- “Özel ekipman gerekir mi?”—Genellikle gündelik ev malzemeleri kullanılır.
Mendability’nin gelecekteki hedefleri nelerdir?
Ana hedefimiz, duyusal zenginleştirme terapisinin bilimsel ve tıbbi topluluklar tarafından geniş çapta kabul görmesidir. Yöntemlerimizi değerlendirmeleri için daha fazla araştırma ekibi davet ediyoruz, böylece terapistler ve sağlık hizmeti sağlayıcıları programı önerme ve uygulama konusunda kendilerini rahat hissedebilirler.
Ayrıca, dünyadaki profesyonellere eğitim vererek, her aileye bu desteği tutarlı ve tanınmış bir formatta sunmayı hedefliyoruz.
Temsilci merkez >> maximum.kids
