Güncelleme Tarihi: 23 Kasım 2021
İnsanlık tarihinin en köklü sporlarından biri olan satranç oyununda en iyinin belli olmasına ramak kaldı. 2013 yılında Dünya Şampiyonu unvanını alıp bir daha elinden bırakmayan, tüm satranç tarihindeki en yüksek sıralama puanına ulaşmış, kimilerine göre gelmiş geçmiş en iyi oyuncu olan Magnus Carlsen unvanını koruyabilecek mi? Rakibi ve yaşıtı Rus büyükusta Ian Nepomniachtchi, canavarın karşısına çıkmak için ne kadar hazır? 26 Kasım’da başlayacak maçlar için her şey hazır, peki siz satrançseverler, hazır mısınız?
İki Harika Çocuk: Carlsen ve Nepomniachtchi
Fotoğraf: thezugzwangblog
Carlsen ve Nepomniachtchi’nin rekabeti aslında yıllar öncesine dayanıyor. Satrançta küçük yaşlarda yüksek konumlara gelmek o kadar da nadir bir durum değil. Nitekim tarihin en iyi oyuncularından olarak kabul edilen Paul Morphy ve Bobby Fischer gibi oyuncular, daha 9-10 yaşlarındayken zirveye erişmişti.
Yakın zamanda sahaya çıkacak ve oyunlarının belki de en olgun dönemine ulaşmış olan Magnus ve Ian’ın her ikisi de 1990 doğumlu. Daha çocuk yaştayken bu ikilinin arasındaki büyük rekabeti görebiliyoruz. 2002 yılında düzenlenen Dünya Gençler Satranç Şampiyonası’nda bu ikiliyi gören veteran oyuncular, içlerinden birinin gelecekte satranç şampiyonu olacağına neredeyse emindi.
Nitekim kariyerlerinin erken döneminde genç Ian, Magnus Carlsen’e karşı total bir dominasyon kurdu ve şampiyonayı kazandı. Sonrasında büyük başarılar elde etse de dönemdaşları Karjakin ve Carlsen gibi harika çocukların gölgesinde kaldı. Çünkü bu dönemde çoğu insanın ancak 30’lu yaşlarında erişebildiği Büyük Usta ünvanını Carlsen 13 yaşında, Karjakin ise 12 yaşında kazanmıştı. Gelecekte de Dünya Şampiyonluğu maçı oynayacak bu ikili, artık gözde çocuklar olmuştu.
19 Yaşında Dünya Devi
Fotoğraf: Wikimedia Commons
Spordaki en zorlu şeylerden biri de “en iyi” kim onu belirlemektir. Satranç dünyasında halen süren tartışmaların öznesi çoğunlukla Kasparov, Capablanca, Karpov gibi efsanevi oyuncular olur. Fakat her kim olursa olsun illaki bu tartışmalara Norveç’in soğuk iklimini sert bir şekilde oyunlarına taşımış Magnus Carlsen’i katar.
Magnus Carlsen, Büyük Usta (Grand Master) unvanını almasıyla birlikte TOP 100 sıralamasında basamakları hızla tırmanmaya başladı. Girdiği her turnuvada olağanüstü bir başarı gösteriyor, izleyenleri mest ediyordu. Daha 19 yaşındayken zirveye oturmuştu. Hem de öyle böyle bir liderlik değil: 19 yaşında tarihin en iyisi!
Carlsen, Dünya Şampiyonu unvanını kazanmadan önce FIDE sıralamasında 2861 elo’ya ulaşarak tarihin gelmiş geçmiş en yüksek elo puanına ulaşmıştı. Bundan dört yıl sonra ise 2882 puana ulaşarak kırılması zor bir rekora imza attı.
Elo puanlarına aşina değilseniz şöyle bir örnek verebiliriz: 2000 yılında Deep Blue adlı satranç bilgisayarının Kasparov’a karşı kazanmasıyla birlikte makinelerin insanlara karşı olan total dominasyonu başlamıştı. İnsanlar, o günden itibaren geliştirilen satranç motorlarına asla ulaşamadı. Olağanüstü hesap gücüne sahip bu makinelerin en iyisi olan Stockfish 14, 3500 elo puanına sahip. Satranç motorlarında ortalama elo puanı ise 3000-3200 arasında değişiyor. Yani Carlsen söz konusu olduğunda neredeyse bir bilgisayar gibi çalışan beyinden bahsediyoruz.
Kral Öldü! Yaşasın Yeni Kral
Fotoğraf: FIDE
2013 yılında Hintli büyük usta Viswanathan Anand’a karşı çıktığı unvan maçında onu yenerek koltuğa oturan Magnus Carlsen, o günden beri tahtından ayrılmamakta kararlı. Norveçli Büyük Usta; 2014, 2016 ve 2018 yıllarında karşısına çıkan rakiplerine karşı da unvanını korumayı başardı.
Fakat Magnus’a karşı son dönemlerde artan eleştiriler, bu sene işinin o kadar kolay olmayacağını düşündürüyor. Çünkü Magnus Carlsen’in satranç dünyasını tamamen domine ettiği 2013-2015 yılları geride kaldı. Evet, hala dünyanın tartışmasız en iyisi. Ama o eski halinden eser yok şimdi….
Adaylar Turnuvası sonrası dünya dört numarası Ian Nepomniachtchi’nin Carlsen’in karşısına çıkmasını kimse beklemiyordu. Herkes 2018’deki rakibi Fabiano Caruana veya Çinli Ding Liren gibi isimlerin masada olacağını düşünüyordu. Ian Nepomniachtchi, bir dönemler olduğu gibi yeniden Magnus’un önüne geçmek ve şampiyonluk unvanını tekrar satrancın ana vatanı Rusya’ya getirmek için kolları sıvadı
Rus Büyük Usta, Adaylar Turnuvası’nda inanılmaz bir başarı göstererek rakiplerini geride bıraktı. Belki de bölüm sonu canavarını geçmek için en iyi şartlar şu an hazır. Magnus Carlsen’in son dönemde düşen yaratıcılıktan yoksun ve beraberliğe tabi oyun stili, saldırgan Nepo’nun darbeleriyle yıkılabilir.
İnsanlık Tarihinin En Prestijli Oyununa Yakışır Final
Fotoğraf: stux
Satranç, farklı kültürlerde farklı şekilde ele alındı. Kimisi oyunların kurallarını değiştirdi, kimisi ise satrancı bir taktik eğitimi olarak kullandı. Ancak her kültürde satranç; zeka, başarı, taktik, strateji, yüksek mantık kapasitesi ile bağdaştırıldı.
26 Kasım’da ilk saat tiktakları başladığı zaman kim kazanacak belli olmaz. Ama gelecek haberleri beklerken satrancın ne kadar da evrensel bir oyun olduğunu düşünmenizi isteriz. 1950’li yıllardan beri tartışmasız açık ara en iyi satranç ülkesi olan Rusya, Norveç gibi mütevazı bir ülkeden gelen bir adamı devirmeye çalışıyor. Ondan önceki satranç şampiyonu Hintliydi, sıradaki satranç şampiyonunun ise İranlı büyük yetenek Alireza Firouzja olması bekleniyor.
Satranç, dünya tarihinde belki de dile ihtiyaç duymayan ilk oyunlardan biri. Çünkü satrancın sahip olduğu notasyon, tüm dillerden gelen insanların oyunları anlamasını sağlıyor. Belki de birbirimizi daha iyi anlamak için satranç notasyonu kadar basit olmalıyız…
Kapak Fotoğrafı: chess.com
