Güncelleme Tarihi: 25 Eylül 2021
Tükettiğimiz her ürün ve hizmetin doğada bir izi olduğunu biliyoruz. Marketten satın aldığımız herhangi bir meyve dünyanın öbür ucunda üretilmiş, paketlenmiş ve bizlere sunulmak üzere ithal edilmiş olabiliyor. Bizler bilinçli tüketiciler olarak ihtiyaç fazlası alışverişe hayır diyebilir, yerli ve mevsiminde üretilmiş gıdaları tercih edebiliriz fakat asıl rolün üreticilerde ve büyük şirketlerde olduğunu kabul etmemiz gerekiyor. Kaynakların sınırlı olduğunu ve etik hizmetin önemini fark eden şirketler, belirli taahhütler vererek uluslararası sertifika ve lisanslar altında sürdürülebilir ve sorumlu üretim yaparak daha iyi bir gelecek için çalışıyor. B Corp nedir, fairtrade ne demek gibi soruları yanıtlayarak bu şirketlerin hedeflerini anlamaya çalışmalı, etik üretim için dünyada neler yapılıyor görmeliyiz:
B Corp sertifikası, hedeflerinin arasında toplumsal ve çevresel fayda sağlamak olan, sorumluluk bilincinde ve senelik performans ölçümlerine tabi tutulmayı kabul eden şirketlere veriliyor. Bu şirketler, tıpkı piyasadaki diğer tüm ticari şirketler gibi kâr amacı güden ve vergi ödeyen şirketler. 74 ülkede 150 farklı sektörden 3600 şirket, her yıl şeffaflığı benimseyerek sağladıkları ürün veya hizmetlerin üretiminde ne kadar etik ve adil olduklarını raporluyor.
Peki üretimde etik olmak ne anlama geliyor? B Corp şirketler; üretim faaliyetlerini doğaya saygılı, sürdürülebilir ve ekolojik sorumluluklarının farkında olarak devam ettiriyor. Çalışanlar, cinsiyet ve ırk ayrımcılığı yapılmadan, eşit şartlarda ve sağlık güvencelerinden maaş miktarlarına kadar hakları gözetilerek çalışıyorlar. Etik üretimde işçi sömürüsü yok, minimum karbon salınımı var.
Ülkemizde de B Corp şirketlerin ürünlerine ulaşmak mümkün. Bunlardan birkaçı: Ben&Jerry’s, Alpro, WWF Market, Tazekuru ve Tony’s Chocolonely.
Fairtrade Nedir?
Satın aldığımız bir bardak kahvenin ne gibi üretim süreçlerinden geçtiğini biliyor muyuz? Kahve çekirdeklerinin üretiminde çocuk işçi çalışıp çalışmadığını, çiftçinin verdiği emeğe karşılık aldığı ücretin hayatını idame ettirmeye yetip yetmediğini hiç düşündünüz mü?
Türkçe çevirisi ‘adil ticaret’ olan sosyal hareket Fairtrade, aynı B Corp gibi, şirketlerin başvurarak ve belirli taahhütlerde bulunarak kazandıkları bir lisans. Lisansın amacı, gelişmekte olan ülkelerde çalışan çiftçilerin emeklerini koruyarak hak ettikleri ücreti almalarını sağlamak ve ırk/cinsiyet ayrımcılığına maruz kalmalarının önüne geçmek. Güney Amerika, Karayipler, Afrika, Asya ve Pasifik’te çalışan toplam 1 buçuk milyon işçi, Fairtrade çiftçi organizasyonlarına bağlı olarak çalışıyor. Talebe bağlı ürün fiyatlarında düşüş olsa bile çiftçiler bu düşüşten etkilenmiyor ve ürünlerden sabit kazançlarını elde ediyorlar. Böylelikle hiçbir çiftçi mağdur olmuyor. Çiftçilerden beklenilen ise toprağı sürdürülebilir bir şekilde işlemeleri ve ürünlerde zararlı pestisit veya GDO kullanmamaları. Çiftçiler, bunun karşılığında aldıkları destekler ile oturdukları bölgelerde sağlık merkezi yaptırabiliyor, modern tarım araçlarına veya organik tarıma geçmek için gerekenlere yatırım yapabiliyorlar. Sebze, meyve, kakao, kahve, pamuk, baharatlar, bal, pirinç, çay ve şeker gibi onlarca Fairtrade etiketli ürün sürdürülebilir şekilde yetiştiriliyor ve işçilerin yaşam standartlarını iyileştiriyor.
V-Label Nedir?
Bir başka örnek ise V-Label lisansı. Hayvansal ürünlerin doğamızda yarattığı karbon izi çok büyük ve milyonlarca hayvan gerek gıda gerek kozmetik sektöründe istismar ediliyor. Satın aldığımız ürünlerde gördüğümüz V işareti, ürünlerin üretilirken vejeteryen veya vegan yollarla üretildiğini işaret ediyor. Vegan işaretli ürünlerin formülünde hiçbir hayvansal içerik bulunmadığı gibi hayvan deneyleri yapılmıyor. Vejeteryan işaretli ürünlerde ise hayvansal madde bulunsa bile yine hayvanlar üzerinde kesinlikle denenmiyor. Bu ürünlere aynı zamanda ‘cruelty free’ de deniliyor.
Alışveriş tercihlerinizde yapacağınız ufak değişiklikler ile daha sürdürülebilir bir gelecek için adım atabilirsiniz.
