Güncelleme Tarihi: 24 Kasım 2025
Derler ki iyi bir hoca olmak, ancak kendi hocanı geçmek ve mutlaka seni geçecek bir öğrenci yetiştirmekle mümkün olur. Tüm makus koşullar içinde; bıkmadan, pes etmeden ve en önemlisi umutsuzluğa kapılmadan kendini geliştirmeye devam eden bir öğretmene denk gelmek belki de hayatın bizlere ilk göz kırpışıdır. Günümüzde pek çok ünlü öğretmen, kalplerimize umut iliştirmeye devam ediyor. Bizi, dünün getirdiği karmaşanın içinden çekip alan ve yarının kollarına zorluklara dayanıklı bir hale getirerek bırakan aydın hocalarımızın, sanıyorum ki akıllarında şu cümle mesleğe ilk adım attıklarından itibaren yer etmiş ve alınması zor her kararda onlara eşlik etmiştir: “Öğretmenler; Cumhuriyet sizden fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür nesiller ister.” Haydi, ilham verici hikayeleriyle ünlü öğretmenler listemize geçelim…
Ünlü Türk Öğretmenler
Türkiye’nin eğitim tarihinde iz bırakmış öğretmenler, yalnızca ders anlatan kişiler değil; bir ülkenin geleceğini şekillendiren sessiz kahramanlardır. Kimi kalemiyle düşünce dünyasını dönüştürmüş, kimi cesaretiyle karanlıkları aydınlatmış, kimi de yenilikçi fikirleriyle Türkiye’nin eğitim modeline yön vermiştir. Hepsinin ortak noktası, binlerce hayatı değiştirecek güce sahip olmalarıdır. Ülkemizin eğitim serüvenine damgasını vuran, cesaretleri ve vizyonlarıyla ilham kaynağı olmuş ünlü öğretmenlere birlikte göz atalım.
Başöğretmen Atatürk | 1881 – 1938
Ünlü öğretmenler listesinin başında elbette Mustafa Kemal Atatürk var. Öğretmenliğin yalnızca eğitim alanında çalışmaktan ibaret olmadığını, ancak ömür boyu öğrenci olmak ve daima öğretme aşkıyla dolu olmakla ilgili olduğunu bize hatırlatan Atatürk; hayatın karşımıza çıkardığı her bir zorluğu çalışarak ve kendimize inanarak aşabileceğimizi bizlere öğütlerken, kaçınmamız gereken şeyin daima umutsuzluk olduğunu öğretti. Uğursuz bir olay karşısında, ona asla boyun eğerek değil; mutlaka meydan okuyarak talihin şanslı kıvılcımını kendi kaderimiz haline getirirsek karşımızda durabilecek hiçbir zorluk olmadığını söylerken, buna içten inanıyordu.
Gelişmenin ve ilerlemenin ancak eğitimle mümkün olduğunu bildiğinden olsak gerek 1924 yılında, Ankara’da gerçekleştirdiği öğretmenler kurultayında hepimizin hafızasına kazınan şu sözleri söylemişti: “Öğretmenler! Yeni nesil, sizin eseriniz olacaktır. Cumhuriyet; fikren, ilmen, fennen, bedenen kuvvetli ve yüksek karakterli koruyucular ister…”
Hasan Ali Yücel | 1897 – 1961
Türk eğitim tarihine damgasını vuran bir diğer önemli isim de Hasan Ali Yücel’dir. Felsefe öğretmenliğinden Milli Eğitim Bakanlığı’na uzanan kariyeri boyunca, bugün bile değeri tartışılmaya devam eden Köy Enstitüleri’nin kurucusu olarak anılır.
Kurtuluş Savaşı yıllarının zorlu koşullarında eğitim sistemini yeniden şekillendirmek için büyük bir çaba göstermiş, özellikle ilkokuldan başlayarak tüm eğitim yapısının yeniden kurgulanması adına yurt dışında kapsamlı incelemelerde bulunmuştur. Üniversite reformundan Köy Enstitüleri’nin kurulmasına, dünya klasiklerinin Türkçeye kazandırılmasından ilk Türk ansiklopedisinin hazırlanmasına, Devlet Konservatuvarı’nın oluşturulmasına kadar pek çok yenilik onun döneminde hayata geçirilmiştir. Eğitim dünyasına kazandırdığı bu vizyon sayesinde, farklı alanlarda sayısız öğrenci ve akademisyen büyük başarılara imza atmıştır.
Şükûfe Nihal Başar | 1896 – 1973
Şükûfe Nihal Başar, Cumhuriyet’in ilk yıllarında hem bir öğretmen, hem bir aydın, hem de bir kadın hakları savunucusu olarak eğitim tarihimize iz bırakan isimlerden biridir.
Öğretmenlik kariyerine başladığında, yalnızca müfredatı anlatan bir eğitimci olmayı değil; öğrencilerine düşünmeyi, sorgulamayı ve kendi ayakları üzerinde durmayı öğretmeyi amaçladı. Kadınların toplumda görünür olmasını ve eğitimin herkes için ulaşılabilir olmasını savunan Şükûfe Nihal, bu inançla ülkenin farklı okullarında ders verdi, konferanslar düzenledi ve pek çok genç kızın eğitim hayatına devam etmesi için ilham oldu. Türk Kadınlar Birliği‘nin aktif üyelerinden biri olarak kadınların seçme ve seçilme hakkı için yürütülen mücadelede ön safta yer aldı.
Saadet Özkan | 1978 – …
Saadet öğretmen, birkaç yıl önce istismara dair yaşanan vahim bir olayı ortaya çıkarmada gösterdiği çabası ve kararlılığıyla hayatımıza girdi. Onun ünlü öğretmenler arasına girmesindeki hikaye zorlayıcı olduğu kadar cesaret örneği de.
Hakkında farklı hayaller kurarak adım attığı öğretmenlik kariyeri, yaşanan korkunç olaylar sonucunda beklediğinden farklı bir noktaya gitti. Eğitim vermeye başladığı köy okulunda, müdürün yıllardır öğrencilere yaptığı korkunç muameleyi fark ederek ortaya çıkaran ve sesini duyurmaktan asla çekinmeyen Saadet Özkan, kararlılığı sayesinde belki de yıllar boyu devam edebilecek bir istismarın önüne geçti. Bu süreçte yaşadıkları ve gördüklerinden oldukça etkilenen Saadet öğretmen; Çocuk İstismarı ile Mücadele Derneğini kurarak, başka hiçbir çocuğun istismara uğramaması için mücadele vermeye başladı. Uluslararası Cesur Kadınlar Ödülüne layık görülen Saadet Özkan, eğitimci olmanın yalnızca belli saatlerde eğitim vermekten ibaret olmadığını; bir çocuğun hayatına dokunmanın onun için bütünüyle mücadele etmek olduğunu hepimize hatırlattı.
Edibe Polatlı
Öğretmenlerin başarısı kısıtlı imkanları kendi çabalarıyla aştıklarında katmerleniyor bazen ve Edibe Polatlı bunun güzel örneklerinden. Ünlü öğretmenler arasında azmiyle öne çıkan bir isim.
Diyarbakır’da bir ilkokulda eğitim veren Edibe Polatlı; okula ilk atandığında, özel gereksinimli öğrencilerin eğitimi için okulun yeterli materyale sahip olmadığını gördü. Kendi imkanlarıyla ve daha da önemlisi ellerinde olan her malzemeyi değerlendirip, ona yeni bir işlev kazandırarak özel gereksinimli öğrencilerinin eğitimlerini en iyi şekilde sürdürebilmeleri için okul müdürüne bir proje sundu. Okul müdürü Oya Ekin’in de desteğiyle, Polatlı bu projeyi hayata geçirdi ve işitme engelli öğrencileri için yalıtılmış bir sınıf tasarladı. Tahtaların raflara, süt kutularının yeni malzemelere dönüştüğü bu projede, Edibe Polatlı hoca hepimize unuttuğumuz bir gerçeği hatırlattı: Bir kurtarıcı beklememeli, kurtarıcı kendimiz olmalıyız. Eğitimde fırsat eşitliği ancak hepimiz elimizi taşın altına koyarsak mümkün olabilir.
Belma Tuğrul | 1960 – …
Ünlü öğretmenler arasında “oyuncu” biri Belma Tuğrul! Prof. Dr. Belma Tuğrul, erken çocukluk eğitiminde oyun temelli öğrenmenin Türkiye’de tanınması ve yaygınlaşmasında öncü isimlerden biri. Çocukların keşfederek, deneyerek ve yaratarak öğrenmesini savunan Tuğrul, öğretmenlere ve ebeveynlere yönelik eğitimleriyle binlerce çocuğun öğrenme deneyimini zenginleştirmiştir. LEGO Foundation tarafından sertifikalı “Türkiye oyun savunucusu” seçilmesi de onun çocukların doğal öğrenme sürecini merkeze alan yaklaşımını güçlendirmiştir. Günümüzde ise oyunla öğrenmeyi destekleyen çalışmalarıyla hem öğretmenler hem çocuklar için ilham verici bir yol açmaya devam ediyor.
Caner Keser
Ünlü öğretmenler arasında engelleri aşan bir isimde sıra… Caner Keser, engelli tayini hakkını kullanmayarak Doğu’daki köy okullarında görev yapmayı tercih eden idealist bir müzik öğretmenidir. O, öğrencilerine müziğin dönüştürücü gücüyle yaklaşırken aynı zamanda nota bilmeyen çocuklara eğitim vererek onların konservatuvar sınavlarını kazanmalarına rehberlik ediyor.
Görme engelli olan Caner öğretmen; Muş’un Yarpuzlu Köyü’nde, hayatlarında ilk kez bir müzik öğretmeniyle tanışan çocuklarla koro kurdu. Ayrıca onlara notaları öğreterek, köye sazını ve piyanosunu da getirerek ilk kez enstrümanla tanışan öğrencilerin dünyasına ışık tutuyor. Onun çabası, köydeki çocukların müzikle buluşmasını ve hayallerine adım atmasını sağlamıştır.
Samet Başkonuş | 1984 – …
Harabeye dönmüş okul binasını bağışlarla yeniden inşa ederek çocuklara bambaşka bir öğrenme ortamı sunan Samet öğretmen; kütüphane, spor ve sanat atölyeleri açtı; bilgisayar yüzü görmemiş öğrencilerini robotik, web tasarım ve kodlama alanlarında Türkiye şampiyonluğuna taşıdı. Onun emeği, köy okulunu bir başarı merkezine dönüştürdü. Avrupa’daki yüzlerce okulla iş birliği kurarak öğrencilerini dünyayla buluşturdu.
Samet Başkonuşu ünlü öğretmenler arasında uluslararası ölçekte ödüllü de bir isim. Çabaları sayesinde, 2019 Global Öğretmen Ödülü’nde dünyanın en iyi 50 öğretmeninden biri seçildi.
Ünlü Yabancı Öğretmenler
Başarılarıyla ünlü öğretmenler dünyanın dört bir yanında var; iyi ki varlar! Tüm dünyada pek çok öğretmen, herkesin kalbine dokunmayı başarıyor. Dünyanın dört bir yanında eğitim tarihine yön veren öğretmenler, yalnızca kendi öğrencilerinin değil, küresel ölçekte milyonlarca insanın hayatına dokunan öncü figürlerdir. İşte ünlü yabancı öğretmenler!
Anne Sullivan | 1866 – 1936
Anne Sullivan, daha beş yaşındayken büyük ölçüde görme yetisini kaybetti; ancak geçirdiği ameliyatlar sayesinde sınırlı da olsa yeniden görmeye başladı. Kendi hayatındaki bu zorlu yolculuk, ileride dokunacağı bir başka hayatın da kapısını aralayacaktı: Helen Keller’ınki. Görme, işitme ve konuşma yetilerini tamamen kaybeden küçük Helen’ın annesi, kızına rehberlik edebilecek en doğru kişinin Anne Sullivan olduğuna karar verdi. Anne Sullivan, Helen ile iletişim kurmak için sıra dışı bir yöntem geliştirdi. Önce Helen’ın eline bir nesne veriyor, dokunarak tanımasına izin veriyordu. Aynı anda diğer elinin avuç içine o nesnenin ismini parmaklarıyla “yazarak” hissettiriyordu. Bu yöntem zamanla Helen’ın kelimeleri anlamasını, kavramlarla gerçek dünya arasında bağ kurmasını sağladı.
Yıllar süren sabır ve yoğun emek, olağanüstü bir başarıyla sonuçlandı: Helen Keller, Bachelor of Arts derecesi alan ilk görme ve işitme engelli insan oldu. Anne Sullivan’ın öğretme cesareti ve benzersiz yaklaşımı bugün hâlâ özel eğitim alanında bir dönüm noktası olarak kabul ediliyor. Onların hikâyesi, The Black ve Türk uyarlaması Benim Dünyam filminde de etkileyici bir şekilde hayat buluyor.
Jaime Escalante | 1930 – 2010
1988’de Amerika’da yayımlanan The Best Teacher in America kitabı ve ardından çekilen Stand and Deliver filmi, eğitim tarihine ilham veren bir öğretmenin sıra dışı hikayesini tüm dünyaya tanıttı: Jaime Escalante.
Escalante, 1974’te Los Angeles’taki Garfield Lisesi’nde matematik öğretmenliği yapmayı kabul ettiğinde, onu zorlu bir tablo bekliyordu. Şiddetin ve uyuşturucu kullanımının yaygın olduğu bu okulda, öğrenciler çoğu kişi tarafından “kaybedilmiş” olarak görülüyordu. Jaime Escalante ise bu karanlık tabloya rağmen umutlu ve kararlıydı. Öğrencilerinin içindeki potansiyeli ortaya çıkarabileceğine inanıyor ve onlara ulaşmak için büyük bir çaba gösteriyordu. Küçük bir grupla ileri düzey bir matematik programı başlattı; öğrencilerine hem disiplin hem de özgüven kazandırdı. Sonuç ise tüm beklentileri altüst etti: Bir sonraki yıl AP Calculus sınavına giren 33 öğrencisinden tam 30’u başarıyla geçti.
Bu olağanüstü başarı Escalante’yi sadece öğrencilerinin hayatında değil, eğitim dünyasında da unutulmaz bir figür hâline getirdi. Kararlılığı, inancı ve öğretmenlik tutkusu sayesinde pek çok ödüle layık görüldü ve “imkansız görüneni mümkün kılan” öğretmen olarak tarihe geçti.
Friedrich Fröbel | 1782 – 1852
Friedrich Fröbel, eğitime erken başlamanın önemine sıkça dikkat çekiyordu. Ona göre, insan beyninin gelişiminde en kritik dönem 0–3 yaş aralığıydı. Fröbel, çocukların içgüdüleri ve dürtüleri üzerine araştırmalar yaparken, aynı zamanda onları özgür ve sorumluluk sahibi bireyler olarak yetiştirmeyi amaçlayan bir eğitim yaklaşımını benimsiyordu.
Hoşgörü ve sevgi gibi değerleri eğitim anlayışının merkezine koyan Fröbel, çocukların yeteneklerini özgür bir ortamda ve öğretmen rehberliğinde keşfetmelerinin önemini vurguluyordu. Bu görüşleri, günümüzdeki anaokullarının ortaya çıkmasında önemli bir rol oynadı.
Başöğretmenimiz Atatürk nezdinde yarına umutla bakan; öğrenmek ve öğretmek aşkından asla vazgeçmeden, cumhuriyetin aydınlık yüzlerini yetiştiren tüm öğretmenlerimizin Öğretmenler Günü’nü kutluyor ve tüm eğitmenlerimizin refah içinde yaşarken kendilerini ve ideallerini gerçekleştirebilecekleri yarınları düşlüyoruz…
