Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC)’ne göre global enerji üretimi ve ulaşım gibi alanların yanı sıra hayvancılık ve tarım endüstrileri sera gazı salımının en büyük etkenlerinden bir tanesi. Artan nüfusa bağlı olarak hayvan yetiştiriciliğinin giderek daha fazla araziye ve suya ihtiyaç duyacağı, yeni alan açma ihtiyacının daha hızlı ormansızlaşmaya ve biyolojik çeşitlilik kaybına sebep olacağı öngörülüyor. Özellikle büyükbaş hayvan etine olan talebin azalması, sera gazı emisyonlarını azaltmada etkili olabilir.
Vejetaryen ve vegan beslenme başta sağlık açısından ve etik kaygısı duyularak tercih ediliyor olsa da aynı zamanda gezegenimiz için çok daha sürdürülebilir beslenme biçimleri. Ne yazık ki bu gibi konularda hassas olsa dahi çoğu insan için etten vazgeçmek zor ve büyük bir değişiklik. Alışkanlıklardan ve damak tadından vazgeçmek zorunda bırakmayacak bir alternatif arayışı sonucunda bilim insanları bitki bazlı etin çözüm olabileceği kanısında. Bitki bazlı et üretimi, konvansiyonel yollarla elde edilen hayvansal ete oranla çok daha az arazi ve suya ihtiyaç duyduğundan ve özellik olarak gerçek ete giderek yakınlaştığından elle tutulur bir seçenek olabilecek gibi görünüyor.
Et tüketmeden, hamburger veya sosis yemeden duramam diyenler için alternatif geliştiren birden fazla yabancı marka var. Bitki bazlı et olarak isimlendirilen bu etler genelde soya, patates ve mantar kullanılarak üretiliyor. Renginin, tadının, kokusunun ve dokusunun normal ete benzemesi için süregelen birçok çalışma var. Bitki bazlı et üretimine yoğunlaşan markalardan en bilinen iki tanesi Impossible Foods ve Beyond Meat firmaları. İki marka da dünyada et tüketiminin en fazla olduğu ülkelerden biri olan ABD’de ortaya çıkmış. Farklı gıda ürünlerinde üretimi ön planda olsa da Kellogg’s ve Nestle de alt markalar kurarak bitki bazlı et endüstrisine giriş yaptı ki gelecek yıllarda pazar payı artarak popülerleştikçe bu çabanın büyüyüp yayılacağı bariz.
Sürdürülebilir yollarla bitki bazlı et üretiminde ön safhalarda olan Impossible Foods ve Beyond Meat süpermarketlerde satılan, paketlenmiş hamburger köftesi, domuz eti, sosis, nugget gibi farklı farklı gruplarda et üretimi yapıyorlar. Impossible Foods markası et ürünlerinde soya fasulyesi ve patates kullanıyorken Beyond Meat formülünde benzer şekilde soya, bezelye, esmer pirinç gibi bitkisel malzemeler kullanıyor. Yağ olarak ise ayçiçek, Hindistan cevizi ve kanola yağları kullanılıyor. Beyond Meat üretimlerinde GDO’suz, hormonsuz ve antibiyotiksiz malzemeler bulundurduğu konusunda oldukça iddialı.
Fotoğraf: Impossible Foods
Soya fasulyesi, vegan beslenmede büyük bir rolü olan Doğu Asya kökenli bir baklagil. Soya sütü, tofu, soya yağı, edamame olarak farklı farklı şekilde tüketilebiliyor. Kıyaslandığında neredeyse kırmızı et kadar yüksek protein içeren ve ekstra olarak lif, demir ve magnezyum açısından da zengin olan soya, bitki bazlı et üretiminde en çok kullanılan malzemelerden biri.
Özellikle kırmızı et ve işlenmiş et ürünlerinin (salam, sosis, sucuk, pastırma) fazla tüketimi obezite, kolesterol, kalp rahatsızlıkları gibi hastalıklara ilişkilendirilebiliyor. Dengeli beslenmek veya et tüketiminden tamamen vazgeçmek bir opsiyon değilse en azından sınırlamak hem kendimiz hem de dünyamız için iyi bir karar olabilir. Ülkemizde soya kıymasına ulaşılabiliyor ancak tam anlamıyla bitki bazlı et henüz ulaşılabilir değil. Talep arttıkça ve girişimler yaygınlaştıkça gelecek yıllarda bu ürünler marketlerde yerini mutlaka alacak gibi görünüyor.
