25 Mayıs sabahı sakini olduğum Şişli Belediyesinin “Şişli Kültür Envanteri” projesi kapsamında hazırladığı “Şişli Gezi Rehberi” çalışmasının tanıtım toplantısına katıldım.
Şişli Belediye Başkanı Muammer Keskin’in ev sahipliğinde Şişli’nin tarihi yapılarından olan Mongeri Evi’nde gerçekleştirilen basın toplantısının ardından, Muammer Keskin’in de şahsen katıldığı bir gezi yaptık.
Şişli’nin Kültürel Mirası
11 yıldır yaşadığım ve hayatım boyunca neredeyse her sokağına girip çıktığım Şişli’nin gözümden kaçan tarihi ve kültürel mirasını keşfetmek harikulade bir deneyim oldu.
Fransa’da sanat tarihi bölümünden mezun olurken Fransa’nın Nord Pas de Calais olarak adlandırılan bölgesinde 1. Dünya Savaşı’nda yıkılan tüm mimari yapıların yeniden inşa edilmesi için mimar ve mühendislere yönelik açılan bir konkur sürecini incelemek üzere Lille Valilik Arşivleri’nde çok detaylı bir çalışma yapmıştım.
Bu araştırmada konkura giren yaklaşık 500 mimar ve mühendisin başvuru dosyasını inceledim. Özellikle adresleri Lille ve Paris olanların adreslerine gidip o apartmanları bulmaya çalıştım. Merak ettim yerinde duruyor mu diye… Tabii ki çoğu yerli yerindeydi.
Mimari yapıların korunmasının kültürel mirasın çok önemli bir parçası olduğu, bu dönem aklımda çok derin bir şekilde yer etti. Bir insanın tarihine, köklerine sahip çıkabilmesinin, nereden geldiğini ve kim olduğunu damarlarında hissetmesi için kolektif belleğe ihtiyacı var.
Ancak maalesef kendi ülkemde bu hassasiyetin olmadığını görmek, her geçen gün geçmişime ve geçmişimize dair bir yapının hunharca, betondan ucubelere dönüştüğünü görmek beni en fazla üzen konulardan birisiydi.
Bu sebeple Şişli Belediyesinin bu konuyu bu kadar kapsamlı bir şekilde alması beni çok mutlu etti ve umut verdi. Başkanımız Muammer Keskin’in önderliğinde olağanüstü bir ekibin, akıl almaz bir çalışması sonucunda ortaya çıkan dijital portal, gezi kitabı ve haritadan oluşan Gezi Rehberi, benim gözümde sadece turizme yönelik bir envanter çalışmasının çok ötesinde.
Bu proje, aynı zamanda tarihi ve kültürel mirasımızın rant uğruna yerle bir edilmesine karşı alınmış bir önlem. Muammer Keskin’in basın toplantısının başında yaptığı konuşma, projenin ruhunu çok net bir şekilde özetliyor.
Olduğu gibi paylaşıyorum:
“Kolektif kent belleği oluşturmak istiyoruz.”
Açılış konuşmasında kültürel mirasın korunmasının önemine dikkat çekerek sözlerine başlayan Başkan Muammer Keskin, şunları belirtti:
“Bir kentin tarihi dokusu, mimari ve beşeri mirası, ekonomik ve kültürel yaşayış biçimi, gelenek ve görenekleri o kentin kimliğini oluşturur. Bu kimlik, aynı zamanda kentin korunması gereken kültürel mirasıdır. Ve bu mirasın kayıt altına alınması, korunması yaşamsal öneme sahiptir. Gelecek kuşaklara aktarılması hepimizin görevidir. Biz de Şişli Belediyesi olarak bunu yapıyoruz. Toplumcu belediyecilik ilkemizle Şişli’nin kültürel mirasına sahip çıkıyoruz. Var olanı kayıt altına almak, yayımlamak ve paylaşmak kent mirasını korumak için, şart!
Bu, aynı zamanda kolektif kent belleğinin oluşturulması ve yaşatılması demek. Bazı yerler vardır ki, ‘Ben burayı yıkıyorum, ben burayı değiştiriyorum.’ diyemezsiniz. Oraların sahibi yönetenler ya da tapusuna sahip olanlar değildir. Oraların sahibi kent yaşayanlarıdır; dünüyle, bugünüyle, yarınıyla tüm insanlıktır… Kolektif kent belleği de kamunun rant amaçlı girişimlerinin ve yanlış kararlarının en caydırıcı unsurudur.”
Projenin içeriği kadar, tanıtım etkinliğinin her ayağında şahsen bulunan, bizimle sokak sokak gezen, yapılara dair bize bilgiler veren, bunu yaparken yolda karşılaştığımız tüm insanlarla tek tek selamlaşan, esnafa hatır soran Muammer Keskin’in sokaklarda sıradan bir vatandaş gibi yürümesi, sürekli trafiği felç eden konvoylara alıştırılmış bir vatandaş olarak çok hoşuma gitti.
Geziyi, Nişantaşı Sade Restoran’da Muammer Keskin’in katkılarıyla Şişli’nin kozmopolit yapısına uygun hazırlanan ve tadı damağımda ve dimağımda kalan bir yemekle sonlandırdık. Bu yemek sırasında “Kültürel miras nedir?” sorusu üzerinde durduk ve herkesin ortak kararı; kültürel mirasın sadece tarih, mimari olmadığı yemeklerin, motiflerin, şarkıların, türkülerin hatta bazı güzel sözlerin de kültürel mirasa dair ögeler olduğuydu.
Ben kendi adıma; tadına doyulmayacak, geleceğimize dair umutları yeşerten bir gün yaşadım. Bu proje çok değerli bir adım. Projeyi merak edenler için aşağıda çok detaylı bir bilgilendirme paylaşıyorum ve başta Şişli Belediye Başkanımız Muammer Keskin olmak üzere, güler yüzlü ve harika ekibine bir vatandaş olarak gönülden teşekkürlerimi sunuyorum.
Entegre Bir Çalışmayla Şişli Keşfedilebilecek
Şişli Gezi Rehberi’nin dijital portalına sisligezirehberi.com adresinden ulaşmak ve Şişli’yi rotalar üzerinden keşfetmek mümkün.
Proje kapsamında “Apartmanlar Rotası”, “Dini Yapılar Rotası”, “Gastronomi Rotası” ve “Kültür Rotası” olmak üzere dört farklı rota oluşturuldu. Yine portalda, Şişli’nin gastronomi tarihi ve farklı mutfak kültürlerinin detaylarına ulaşmak da mümkün. Yüzlerce fotoğraf ve tarihi belgelerden süzülerek oluşturulan metinler, Şişli’nin görünmeyen yüzünü daha da aydınlatacak.
Bu çalışma kapsamında, bir de Şişli Gezi Rehberi kitabı hazırlandı. Yine ilçenin farklı noktalarına yerleştirilecek olan QR kodlar ile çevrim içi olarak da gezi rotalarına ulaşmak mümkün olacak.
Şişli Kültürel Envanteri çalışmasının diğer ayakları da yürütülüyor. Bu kapsamda örneklerini yurt dışında gördüğümüz tabelalandırma çalışmaları yapılıyor. Şişli Gezi Rehberi’ndeki rotalar üzerinde yer alan tescilli tarihi yapılara tabelalar yerleştirilecek ve bu tabelaların üzerindeki QR kodlar ile o yapılar hakkında detaylı bilgiye ulaşılabilecek. Ayrıca bu çalışmalarla entegre olarak yapılan sözlü tarih çalışması ve mahalle kitapları serisinin hazırlıklarına da başlandı.
Projeden Notlar
- Proje, Şişli’nin 25 mahallesinde yürütüldü.
- Proje yürütülürken yetkili görüşmeleri, etüt fotoğraf çekimleri, koordinat tespitleri, fotoğraf, video çekimleri yapıldı.
- Saha çalışmaları kapsamında, ilçenin en önemli kültürel miras yapılarından olan 112 Taşınmaz Kültürel Varlık detaylı olarak incelendi.
- 87 çalışma günü sahada geçirildi.
- 2 bin 750 kilometre yol katedildi.
- 23 bin 122 fotoğraf çekildi.
