Permakültür Nedir, Nasıl Yapılır?

Güncelleme Tarihi: 17 Ekim 2022

Tarım sistemlerinin iyileştirilmesi, insanlık için neredeyse binlerce yıllık bir sorun. Her geçen gün insan eliyle üretilmiş katkı maddelerini kullanarak bitkileri ıslah etmeye çalışıyoruz. Belki de çözümü kendi tekniklerimizde değil doğanın tekniğinde aramalıyız. Bu düşünce ile yola çıkan permakültür, sürdürülebilir tarım uygulamaları içinde en dikkat çekenlerden biri. Permakültür nedir ve nasıl yapılır gibi soruların cevapları ile karşınızdayız…

Permakültür Nedir?

Fotoğraf: Wikimedia Commons

Permakültür; sürdürülebilir tarım tekniklerinin tasarımla birleştiği, insanlara sürdürülebilir yaşam alanları sunmayı hedefleyen bir felsefedir. Permakültür nedir sorusunun en net cevaplarından birini bu düşünce ve yöntemin ilk temellerini atan Avustralyalı Bill Mollison veriyor:

“Permakültür; doğal ekosistemlerin çeşitliliğine, istikrarına ve esnekliğine sahip olan tarımsal olarak üretken ekosistemlerin bilinçli tasarımı ve bakımlarının sağlanmasıdır. Sürdürülebilir tarım olmaksızın istikrarlı bir sosyal düzen mümkün değildir.”

Permakültürün Faydaları Nelerdir?

Permakültür teknikleri, tarım arazisini başlı başına bir ekosistem olarak değerlendirmeyi hedefler. Bitkilerin ve ağaçların, aynı bir orman ekosistemindeymiş gibi birbiriyle uyum içinde, tamamlayıcı, kendi kendine yeten şekilde yetişmelerine imkan tanır.

Permakültür uygulamaları içerisinde arazi boyunca tek tip ürün yetiştirmek yerine verimliliği sağlamak adına birbirini dengeleyen ürünler seçilerek bir arada yetiştirilir. Pestisit, GDO gibi tarım ilaçlarına başvurulmadığı gibi toprağa saygılı üretim anlayışı kabul edilir. Yani permakültür nedir denildiği zaman ilk verilmesi gereken cevaplardan biri “bütünsel tarımdır” olabilir.

Permakültür faydaları şu şekilde sıralanabilir:

Daha az su kullanımı
Daha az maliyet
Daha az atık
Daha az kirlenme ve toksin üretimi
Kendine yeterlilik
Kolay uygulanabilirlik

Permakültür Prensipleri Nelerdir?

Fotoğraf: Wikimedia Commons

Bill Mollison, permakültürün temellerini attığı “Permakültür: Bir Tasarımcı El Kitabı” adlı eserinde permakültürün etik prensiplerini şu şekilde sıralıyor:

Yeryüzüne Özen Gösterme

Bütün yaşam sistemlerinin, canlı cansız bütün varlıkların yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli imkanları sağlamak.

İnsanlara Özen Gösterme

İnsanların gıda, barınak, eğitim, tatmin edici iş ve keyifli insan ilişkilerine sahip olarak sağlıklı bir şekilde yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli kaynaklara ulaşmalarını sağlamak.

Nüfus ve Tüketime Sınır Getirme / Üretim Fazlasının Paylaştırılması

Kendi ihtiyaçlarımızı kontrol altına alarak yukarıdaki ilkeleri desteklemek için kaynak ayırmak. Zaman, para veya enerji cinsinden olabilecek bu fazla kaynakları birinci ve ikinci ilkelerin gerçekleştirilmesi için kullanmak, ihtiyacı olanlarla paylaşmak, yani dünyaya geri vermek.

Dünyadan Permakültür Uygulamaları

Permakültür, şu anda dünyanın birçok bölgesinde bir sürdürülebilir tarım uygulaması olarak tercih ediliyor. Ortaya atıldığı ilk günden beri geliştirilmeye devam edilen yöntemin her geçen gün yeni kurulan permakültür bahçeleri ile sektördeki tanınırlığı artıyor. İşte yaygın olarak kullanılan bazı permakültür uygulamaları…

Su Hasadı

Fotoğraf: Wikimedia Commons

Permakültürün en temel prensiplerinden biri olan kaynakların doğru ve dönüşümlü şekilde kullanılması, su hasadı yöntemiyle sağlanabiliyor. Geliştirilen permakültür teknikleri sayesinde tarım alanı etrafına kurulan yağmur toplama sistemleri, oluşturulan göletlere aktarılıyor. İhtiyaç duyulduğu zaman bu göletlerden alınan su, tarım arazisi için kullanılabiliyor.

Ayrıca bahçe çevresine yerleştirilen odunsu atıklar, yağmur sonrası gözeneklilik oluşturarak süngerimsi bir yapıya bürünüyor. Süngerimsi hal alan ve yavaş yavaş çürümeye başlayan atıklar bolca yağmur suyu tutuyor. Bu atıklar sayesinde yağmur suyu tamamen doğa yardımıyla depolanabiliyor.

Kompost

Fotoğraf: Wikimedia Commons

Sürdürülebilir tarım uygulamaları içerisinde sıkça kullanılan bir diğer yöntem olan kompost, permakültür tekniklerinden biri. Kompost yöntemini organik atıkların biyokimyasal seviyede mikroskobik canlılar tarafından ayrıştırılması olarak özetleyebiliriz. Bu ayrıştırma sonrası bitkiler için besin değeri yüksek gübre elde edilebildiği gibi zehirli atıklar da bertaraf edilebiliyor. Ayrıca kompost, sadece tarım uygulamaları için kullanılmıyor. Ev atıkları dahi kompost yöntemiyle ayrıştırılabilir. Daha detaylı bilgi almak için aşağıdaki yazımıza tıklayabilirsiniz.

Kompost Nedir? Evde Kompost Nasıl Yapılır?

Kompost nedir, nasıl yapılır? Ev tipi kompost yapmak için nelere dikkat etmek gerekir? Cevaplar için tıklayın!

Örtüleme(Malç) Uygulama

Fotoğraf: Coernl

Permakültür nedir sorusunun cevabını doğanın kendisinde aramalıyız. Bir doğayı taklit etme yöntemi olarak adlandırılabilecek permakültürün içerisinde doğadan pek çok yöntem kullanılır. Bu yöntemlerden biri olan örtüleme(malç) uygulama yönteminde, ağaç ve bitki diplerinin etrafının organik maddeler ile örtülmesi amaçlanır. Bir orman ekosisteminde ağacın yapraklarını yavaş yavaş dibine dökerek oluşturduğu doğal bir katman olan malç, insanlar tarafından permakültür yöntemleri çerçevesinde taklit edilebiliyor.

Doğal örtüleme yönteminde bitkilerin kendi oluşturduğu malç tabakası taklit edilerek saman, ağaç kıymıkları, talaş, gübre ile bitki dibi örtülüyor. Bu sayede bitki dipleri nemli tutularak yabani ot gelişimi yavaşlatılabiliyor. Diğer yandan bu malç tabakalarında kendiliğinden gelişen solucan, mantar ve bakteri oluşumları, biyolojik aktivitenin artmasını sağlayarak bitkinin ihtiyaç duyduğu besinlerin ve ısı, nem oranlarının doğal yöntemlerle elde edilmesini sağlıyor.

Türkiye’deki Permakültür Çiftlikleri

Türkiye’de de çeşitli permakültür uygulamaları gerçekleştiriliyor. Ülkemizde öne çıkan permakültür çiftlikleri ise şöyle:

Kokopelli Şehirde

İstanbul Reşitpaşa’daki uygulama alanında yağmur suyu hasadından kompost yapımına kadar birçok permakültür uygulamasını gerçekleştiren Kokopelli Şehirde, çocuklar ve yetişkinler için sürdürülebilir yaşam tekniklerini öğrenme imkanı tanıyor. Hem okullar hem de bireysel projeler için danışmanlık hizmeti de veren kurum, geliştirilen yeni sürdürülebilir tarım yöntemleri hakkında atölyeler ve sohbetler de gerçekleştiriyor. Eğer ilginizi çektiyse @kokopellisehirde Instagram adresini ziyaret edebilirsiniz.

Permakamp

Şehrin içinde permakültür esasları çerçevesinde gıda üretimini amaçlayan proje ile 7’den 70’e tüm şehir sakinlerine doğa ile iç içe bir deneyim sunmayı amaçlanıyor. Şu an Beykoz’da ve Bozcaada’da yerleşkesi bulunan kurum, sene içerisinde hafta sonu kamplarından uygulama derslerine kadar birçok etkinlik düzenliyor. Daha fazla bilgi almak için buraya tıklayabilirsiniz.