Jet Lag Nedir? Jet Lag Etkisinden Nasıl Kurtuluruz?

Jet Lag Nedir? Jet Lag Etkisinden Nasıl Kurtuluruz?

Uçak seyahati hem zaman açısından hem de konfor bakımından en ideal seçenek olarak görülür. Uzun süren yolculuklarda ise bazı zorluklar doğurabilir. Bunlar arasında akla ilk gelenlerden biri jet lagdır. Peki, jet lag nedir? En kısa tanımıyla jet lag; vücudun biyolojik saati ile iniş yapılan konumun saatinin uyumsuzluğudur. Jet lagın sebebini, belirtilerini ve jet lagdan korunma yöntemini yazımızda açıkladık.

Jet Lag Neden Olur?

Jet Lag etkisi, uzun süren uçuş sonrasında vücudun biyolojik saati ile varılan konumun yerel saatinin uyumsuzluğundan dolayı ortaya çıkar. Vücudun biyolojik ritmi 24 saattir fakat uzak mesafelere uçuş yapıldığında yerel saatten dolayı bu durum bozulur. Ritmin bozulması da jet lagı doğurur. 

Örneğin; New York’tan Paris’e 9 saatlik uçuş yapan yolcu, saat 16.00’da başlayan seyahatin ardından 07.00’de Paris’e varır ancak vücut ritmine göre saat aslında 01.00 olmalıdır. Bu uyumsuzluk nedeniyle yolcunun uçaktan iniş yaptığında uykusu gelmiş olur fakat bulunduğu konumda gün yeni doğar.

Jet Lag Etkisi Kaç Gün Sürer?

Jet Lag Nedir? Jet Lag Etkisinden Nasıl Kurtuluruz?

Fotoğraf: Emiel Molenaar

Uçak seyahati sonucunda jet lagın belirtileri genellikle 12 saat ile 24 saat arasında baş göstermeye başlar. Etkisinin geçmesi ise ne yazık ki daha fazla zaman alır. Jet lagın etkisi kimi durumlarda birkaç gün kimi durumlarda ise bir hafta kadar devam eder. Belirtiler başladıktan sonra özellikle 2. ve 3. gün daha zorlu geçebilir. Jet lagı yaşayan kişiye bağlı olarak bu sürelerde farklılıklar görülmesi olasıdır.

Jet Lag Belirtileri

Vücut ritminin bozulması sonucu ortaya çıkan jet lagın çeşitli belirtileri vardır. Uyku problemi bu durumun en net göstergesiyken diğer belirtiler şu şekildedir:

  • Yorgunluk
  • Mide bozukluğu
  • Sindirim sistemi rahatsızlıkları
  • Huzursuzluk
  • Konsantrasyon bozukluğu

Jet Lag Tedavi Gerektirir Mi?

Jet lag tedirginlik verici olduğu gibi birçok rahatsızlığa da yol açar fakat bunlar genellikle yüksek tehlikeli durumlar olmaz. Sebep olduğu rahatsızlıklar çoğunlukla kendi kendine geçer ve tedavi gerektirmez. Ancak bazı durumlarda belirtilerin etkisi fazla olabilir ve bu noktada doktora görünmekte fayda vardır.

Bebekler Jet Lag Olur Mu?

Jet Lag Nedir? Jet Lag Etkisinden Nasıl Kurtuluruz?

Fotoğraf: Paul Hanaoka

Yetişkinler gibi bebeklerin de jet lag yaşaması ne yazık ki mümkündür. Bebeklerin uçuş esnasında uyku düzeninin korunması durumunda ise jet lag yaşamaları engellenebilir. Uyku düzeninin yanı sıra beslenme düzeni de vücudun biyolojik saatine göre sürdürülmelidir. Bu bağlamda bebeklerde jet lag daha kolay önlenebilir bir durumdur. 1-2 yaş arasındaki çocuklar için ise jet lag daha olasıdır. Bu yaşlardaki çocuklar daha az uyuduğu için uçakta uyumayabilir ve jet lag yaşayabilirler.

Jet Lagdan Korunma Yöntemleri

Uzun uçak yolculukları sonucunda ortaya çıkan jet lagden korunmak için aşağıdaki önerileri uygulayabilirsiniz:

  • Uykunuzu hesaplayıp ne zaman ve ne kadar uyumanız gerektiğini bilmelisiniz. Vücudunuz biyolojik ritmine uygun hareket ettiğiniz durumda jet lag yaşama ihtimalinizi azaltırsınız. 
  • Dilerseniz doktorunuza danışarak sizin için uygun bir uyku ilacı kullanabilir ve vücut ritminizi ayarlayabilirsiniz.
  • Jet lagdan korunmak için beslenmenizi vücut saatinize göre ayarlamak da son derece önemlidir. 
  • Susuz kalmamaya da özen göstermek gerekir. 

Bu yöntemler sayesinde iç saatinize uygun hareket edip jet lag yaşamaktan korunabilirsiniz. 

Jet Lag Yaşama Riskini Neler Artırır?

Jet lag yaşama ihtimalini daha kuvvetli hale getiren durumlar vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

  • Uçuş süresinin fazla olması
  • Batıdan doğuya seyahat etmek
  • İleri yaşta olmak
  • Sık seyahat etmek

Kapak Fotoğrafı: Matt Artz