Dünyanın daha iyi bir geleceğe sahip olması için birçok girişimin başlatıldığı ve insanların daha çok bilinçlendiği bir yılı geride bıraktık. Ancak onlarca yıl içerisinde gezegenemize yaptığımız şeylerin etkisi, hala iklim olayları vasıtasıyla görülmeye devam ediyor. Sizin için iklim krizi karşısında harekete geçmemizin ne denli önemli olduğunu gösteren, otoritelerin verileriyle 2022 iklim olayları raporu derledik….
Dünya Meteoroloji Örgütü Verileriyle 2022’de Yaşanan İklim Olayları
Son yıllarda etkilerini daha fazla hissetmeye başladığımız iklim değişikliği ve küresel ısıtma, dünyanın neredeyse her bölgesinde çeşitli felaketlere sebep oluyor. Dünya Meteoroloji Örgütü, geçtiğimiz günlerde 2022 yılında meydana gelen iklim olayları hakkında detaylı bir rapor hazırladı. Hazırlanan raporda dünya genelindeki orman yangınları, seller, aşırı sıcak ve soğuklar, kuraklık gibi konu başlıkları yer aldı.
İklim Değişikliğinin Etkileri
WMO’nun hazırladığı raporda en çok dikkat çeken veri, 2022 yılında iklim krizine karşı atılan adımların yetersizliği oldu. WMO’ya göre iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak için sera gazı emisyonlarında planlı azaltmanın ivedilikle gerçekleştirilmesi, erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesiyle birlikte dünya çapında iklim felaketlerine karşı iletişim birliğinin oluşturulması gerekiyor.
- WMO’nun 2022 iklim olayları raporunda son sekiz yılın, tarihteki en sıcak dönem olmak üzere olduğu bilgisi yer aldı.
- 2022 yılında iklimin kısmen de olsa soğumasına yardımcı olan La Niña olayına rağmen 2023’ün daha sıcak bir yıl olması bekleniyor.
- 2022 yılı, Sanayi Devrimi sonrası dönemde dünyanın ortalama sıcaklığının art arda 1 derece selsiyusun üstüne çıktığı onuncu yıl olarak tarihe geçti.
- Bu yıl deniz seviyesinin yükselme hızı, 1993 yılından bu yana iki katına çıktı.
- 2022 Eylül tarihinde Grönland zirvelerine kar yerine yağmur yağdı.
- Bu yıl küresel sıcaklık rekoru kırılmasa da dünyanın birçok bölgesinde ulusal sıcaklık rekoru kırıldı.
Yangınlar
2021 yılındaki iklim olayları hakkında aklımızda en çok kalan şeylerden biri de dünya genelinde patlak veren yangınlar olmuştu. 2022 yılının orman yangınları konusunda önceki seneye nazaran daha olumlu olduğunu söylemek mümkün. Ancak bu sene de dünyanın her kıtasında büyük yangınlar baş gösterdi.
- Türkiye: 7 Eylül’de Mersin Gülnar’da büyük bir orman yangını başladı. Kısa sürede büyüyen yangın, yaşam alanlarına da sıçradı. Yaklaşık 1000 kişilik devasa bir itfaiye ekibi ve hava araçlarıyla kontrol altına alınmaya çalışılan yangında mâl kayıpları yaşandı. Avrupa Orman Yangını Bilgi Sistemi’ne göre Türkiye’de 2022 yılında 36.500 dönüm arazi yandı.
- Cezayir: 2022’nin en büyük yangınları Cezayir’de yaşandı. Yaz boyunca toplamda 1200’den fazla yangın baş gösterdi. UNESCO koruması altında olan El Kala Ulusa Parkı, yangında hasar gördü. Cezayir’deki yangınlarda toplamda 43 kişi hayatını kaybederken 45 kişi de yaralandı. 132 bin dönümlük arazinin de kullanılamaz hale geldiği düşünülüyor.
- Fransa: 39 bin kişinin tahliyesine sebep olan temmuz yangınları, 27 kişinin de yaralanmasına yol açtı. 4200 itfaiye erinin çalışmasıyla kontrol altına alınmaya çalışılan yangın, ağustos ayına kadar devam etti. 2022 yılı içerisinde çıkan 291 yangında toplamda 164 bin dönümlük arazi zarar gördü.
- Portekiz: 2022 yılı yangınları, Portekiz için büyük bir sorun oluşturdu. Leiria ve Santarém bölgelerinde başlayan yangınlarda 135 kişi yaralandı, 800 kişi tahliye edildi. Yaz boyunca Portekiz’de çıkan 258 yangında toplamda 239 bin dönümlük arazi kullanılamaz hale geldi.
- İspanya: Avrupa’nın en büyük yangınları bu sene İspanya’da görüldü. Yetkililere göre kundaklama sonucu başlayan büyük Valencia yangınlarında toplamda 47 bin dönümlük arazi zarar gördü. 2022 yılı içerisinde İspanya’da başlayan 491 yangın sebebiyle toplamda 757 bin dönümlük arazinin yandığı düşünülüyor. Bu değer, ülkenin yıllık ortalama yangın kaybının tam üç katı!
Seller
Sıklıkla iklim değişikliğinin yalnızca sıcaklığın artışını ve kuraklığı getirdiği düşünülür. Küresel ölçek incelendiğinde bu kanıya varılabilir. Ancak iklim dengelerinin bozulması, bazı ülkelerde olağandışı yağmurlar görülmesine de sebep olur. Bu yıl özellikle Pakistan, Güney Afrika ve Avustralya gibi ülkelerde büyük seller görüldü.
- Pakistan: Pakistan’da yaz ayları sonuna doğru patlak veren sel vakaları, İndus ve Kabil nehirlerinin taşmasına neden oldu. Sel baskınları sonucunda ülke topraklarının önemli bir kısmı sular altında kaldı. Son 10 yılın en büyük muson ormanı yağmurlarına maruz kalan ülkede 1400’den fazla kişi hayatını kaybetti, 12 bin 728 kişi yaralandı.
- Avustralya: İklim olaylarından en çok etkilenen ülkelerden biri olan Avustralya’nın Yeni Güney Galler eyaletinde yaşanan şiddetli yağış sonucunda kasabalar sular altında kaldı. Yağış nedeniyle yollar ve evlerde ağır hasarlar meydana geldi. 27 can kaybının yaşandığı sel felaketinin toplamda 2,5 milyar dolarlık zarara sebep olduğu düşünülüyor.
- Güney Afrika: Afrika kıtasının gelişmiş ülkelerinden olan Güney Afrika’da geçtiğimiz bahar aylarında büyük sel felaketleri meydana geldi. 12 binden fazla evin zarar gördüğü ve 40 bin kişinin evinden olduğu taşkınlarda 448 kişi hayatını kaybetti. Taşkınlar bahar ayları boyunca sürdü.
Kuraklık
Küresel ısıtmanın etkileri, bu sene kuraklığın artmasıyla birlikte başta Çin ve ABD olmak üzere birçok ülkede görüldü. Küresel Kuraklık Gözlemevi raporuna göre 2022 yılında Avrupa’nın üçte ikisi kuraklık tehlikesiyle karşı karşıya kaldı.
Ayrıca raporda artan sıcaklıkların yaz meyvelerine, soya ve ayçiçeği bitkisi tarlalarına önemli ölçüde zarar verdiği bilgisi yer aldı.
Here’s a detailed look at the impact of #drought on France’s Loire River, with @planet images collected exactly a year apart on August 11 2021 & 2022. pic.twitter.com/ziyYh9Oosn
— Rob Simmon (@rsimmon) August 19, 2022
Planet isimli kuruluşun ağustos 2021 ve ağustos 2022 tarihlerini karşılaştırdığı uydu fotoğrafları ise kuraklığı gözler önüne serdi. Fransa’nın Loire Nehri ve civarının bir sene farkla aynı tarihlerde çekilen fotoğraflarında yeşil alanların yüksek bir oranda azaldığı görüldü.
Öte yandan İspanya’da kuraklık sebebiyle %28 oranında çekilen sular, Dolmen of Gudalperal ismindeki bir dikili taş anıtını ortaya çıkardı. Tarihi 5000 yıl öncesine dayanan dikili taş ve bölgesi uzun zamandır sular sebebiyle insan yerleşimine kapalıydı. Ağustos ayında Reuteurs’ın yayımladığı bir haberde ise Sırbistan’daki Danube Nehri’nde İkinci Dünya Savaşı’ndan kalma batık Alman gemisi su üstüne çıktı.
Referans:
Kapak Fotoğrafı: Pixabay| makabera
