Güncelleme Tarihi: 18 Ağustos 2023
Atıkların verimli şekilde değerlendirilmesini sağlayan ve geri dönüşüm konusunda harika bir örnek oluşturan kompost yöntemi, aynı zamanda bitkilerinize uygulayabileceğiniz en doğal takviyelerden biri. Kompost ile ilgili işinize yarayacak bilgiler bulabileceğiniz yazımızda organik atıkları hayatımıza nasıl dahil edebileceğimizi işledik.
Kompost Nedir?
En basit tabiri ile kompost, biyokimyasal olarak ayrıştırılabilir organik atıkların çürütülmesi ile oluşturulan doğal bir gübredir. “Çöp” olarak adlandırılan organik atıkların dönüştürülmesi ile kimyasal gübreye karşı doğal bir alternatif olarak da düşünebiliriz. Soğuk ve sıcak olmak üzere iki çeşit kompost yöntemi vardır. Sıcak kompostlama küçük ölçeklerde yapılabildiği ve daha kısa sürede hazır hale geldiği için daha çok tercih edilen bir yöntemdir. Soğuk kompostlama ise daha geniş bir üretim bandı için tavsiye edilir, ortalama olarak 6 ay içinde hazır olur. Her iki türde de temel mantık yeşil ve kahverengi atıkları doğru oranlarda üst üste yerleştirip çürümelerini sağlamaktır.
Kompost Yöntemi Ne İşe Yarar?
Toprak yapısının iyileşmesine yardımcı olan kompost, içerdiği mikroorganizmalar sayesinde bitkileriniz ve bahçeniz için zengin bir besin kaynağıdır. Toprağın nem seviyesini korumasını ve pH dengesini kontrol altında tutmasını sağlar. Ayrıca bu yöntemle mutfak atıklarınızın yaklaşık olarak %30’unu çöpten kurtararabilir ve çevreye oldukça zararlı olan metan gazının azalmasına katkı sağlayabilirsiniz.
Kompost Nasıl Yapılır?
- Temel olarak kompost yapımı için azot, karbon, hava ve suya ihtiyacınız var. Karışımın hava alabilmesi için delikli bir kabın veya çöp kutusunun içerisinde meyve kabukları gibi ıslak ve ağaç kabuğu gibi kuru atıkları bir araya getirerek doldurma işlemini tamamlayın. Bir kahverengi, bir yeşil ürün yerleştirmek gibi de düşünebilirsiniz.
- Her karışım kompost haline gelmeyebilir. Kompost olması için azot bakımından zengin yeşiller ile karbon bakımından zengin kahverengilerin oranlarının iyi ayarlanması gerekir.
- Atıkları yerleştirirken kahverengi malzemelerin fazla olmamasına özen gösterin. Ancak kompost yığınınız çok ıslak görünür ve kokarsa biraz daha fazla kahverengi ürün ekleyin ve daha sık havalandırın. Kuru olursa da yeşil malzemeleri arttırabilirsiniz. İyi bir kompost bol miktarda su ister, bu yüzden karışımınız fazla kuru olursa su ilave edebilirsiniz. Ancak mikroorganizmaları öldürmemek için eklenilen su fazla olmamalıdır.
- Çürümeye bırakılan kompost yığınının bütünleşmesi ve daha hızlı çürümesi için 3 ila 5 günde bir karıştırılması gerekir. Yığın kuru, taneli ve kahverengi bir hale geldiğinde kullanıma hazır demektir.
Evde kompost yapanlar genellikle çöp çıktıkça kompost için hazırladıkları yığına eklerler. Ancak bu etkili bir yöntem değildir. Kompostu oluşturabilecek ısı için tüm malzemelerin biriktirilip aynı anda eklenmesi gerekir.
Kompost yöntemi için kullanılabilecek atıklar:
- Meyve ve sebze artıkları
- Kahve veya çay telvesi
- Yumurta kabuğu
- Çim ve bitkiler
- Dal parçaları
- Kuru yapraklar
- İnce doğranmış ahşap ve ağaç kabuğu yongaları
- Gazete
- Saman
- İşlenmemiş ahşaptan talaş
Kompost için kaçınılması gereken atıklar:
- Hayvansal gıdalar
- Yağlı yiyecekler
- Hastalıklı bitki materyalleri
- Köpek veya kedi dışkısı
- Tohuma giden yabancı otlar
- Süt ürünleri
Soğan ve sarımsak atıkları bitkiler için faydalı olan solucanları iter, bu sebeple kullanılmaları pek önerilmez.