Değişim, artık bir zorunluluk… Gezegenimizin geldiği nokta, sürdürülebilir yaşama geçiş yapmamızı tam anlamıyla mecburi kılıyor. Bu dönüşümün anlamlı bir hale gelmesinin yolu ise yaşamın her alanında yepyeni bakış açılarıyla gezegene yaklaşmak. Tabii ki iş dünyası da bu dönüşüm trendinden muaf değil. Yeşil meslekler adı verilen kavram, yakın gelecekte çok fazla karşımıza çıkacak. Bugüne kadar adını duymadığımız ya da ancak son dönemde tek tük ismine rastladığımız iş kollarının, geleceğin meslekleri arasında çok büyük bir paya sahip olması bekleniyor.
Peki, nedir bu yeşil meslekler? Geleceğin iş kolları neler olacak? Gelin, birlikte inceleyelim…
Yeşil Meslek Nedir?
Yeşil meslek kavramı, Birleşmiş Milletler Çevre Programı içerisinde çevre kalitesini korumayı ve eski haline getirmeyi amaçlayan, tarım, imalat, AR-GE, idari ve hizmet faaliyetlerindeki iş pozisyonları olarak tanımlanıyor.
Yeşil işler olarak da anılan bu alan, halihazırda süren tüm insan faaliyetlerinin çevreye verdiği zararı minimize etmenin yanı sıra onarıcı bir etki yaratma hedefine de sahip. Özellikle iklim değişikliğiyle mücadele konusunda uluslararası kuruluşların çıkardıkları yol haritaları, yeşil mesleklerin belirlenmesinde önemli bir rol oynuyor. Yakın gelecekte ortaya çıkması beklenen su krizi, enerji krizi, gıda krizi gibi konuların tamamı, yeşil mesleklerin çerçevesini oluşturuyor. Öte yandan mevcut işleyişleriyle gezegenimize önemli zararlar veren tekstil, ulaşım gibi pek çok sektörde de yeşil mesleklerin hızla yaygınlaşması bekleniyor.
Gelecekte Yaygınlaşacak Yeşil Meslekler
Bundan birkaç on yıl önce geleceğin meslekleri dendiğinde akla ilk olarak teknolojiyle ilintili iş kolları geliyordu. Teknolojinin yakın gelecekte yaşayacağımız dönüşümde oynayacağı rol tabii ki tartışılmaz ancak artık yeni iş kolları hayal edildiğinde çevreye sağlanan fayda da çok büyük bir öneme sahip.
Geleceğin yeşil meslekleri arasında farklı sektörlerden pek çok önemli iş kolu var…
Sürdürülebilirlik Danışmanı
Yeşil meslekler arasında son dönemde en sık rastladığımız ve neredeyse her büyük firmanın istihdam etmeye başladığı pozisyonların başında sürdürülebilirlik danışmanları geliyor. Sektör fark etmeksizin herhangi bir firmanın iş yapış şekillerinin hem kendisi hem de çevre için sürdürülebilir olması, artık iş dünyasında gözetilen en önemli kriterler arasında.
Sürdürülebilirlik danışmanları, ilgili firmanın faaliyet gösterdiği sektör özelinde uygulayabileceği çevreci yaklaşımları inceliyor ve bu doğrultuda strateji geliştiriyor.
Şehir Çiftçisi
Sürdürülebilirlik dönüşümüyle birlikte tarım faaliyetlerinin de hızla değişmesi ve konvansiyonel yöntemlere göre çok daha efektif bir hale gelmesi bekleniyor. Mevcut tarım uygulamalarının arazi ve su kullanımı konusunda sürdürülebilir olmaması, şehir çiftçiliği ya da dikey tarım uygulamaları gibi inovasyonlara yol açtı.
Günümüzde de ufak ufak örneklerine rastlamaya başladığımız şehir çiftçileri, özellikle yoğun nüfusa sahip yerleşim yerlerinde, bina teraslarında ya da şehir içerisindeki küçük bahçelerde faaliyet gösteriyor. Şehir çiftçileri, özellikle bulundukları bölgelerdeki restoran gibi işletmelere gıda tedariki sağlaması sayesinde de önemli bir role sahip. Bu sayede şehirden uzakta yetişen gıdaların uzun yollar aşıp işletmelere ulaşmasının önüne geçiliyor ve lojistik kaynaklı ortaya çıkan karbon ayak izi azaltılmış oluyor.
California Üniversitesinde yapılan bir araştırmaya göre Amerika Birleşik Devletleri’nde şehir çiftçiliği son 30 yılda %30 oranında artmış durumda. Bu yöntemde, geleneksel tarım faaliyetlerine göre daha az toprak, su ve pestisit kullanılmasının çok yakında şehir çiftçiliğinin dünyanın pek çok bölgesinde yaygınlaşmasını sağlayacağı düşünülüyor.
Hidroloji Mühendisi
Su krizi, çok uzun yıllardır konuşulan ve ne yazık ki halihazırda da etkilerini hissettiren bir konu. Birleşmiş Milletlere göre dünyadaki her üç insandan bir tanesi güvenli içme suyuna erişim sorunu ile karşı karşıya. Öte yandan suyun korunması, gezegenimizdeki tüm canlıların yaşamı için de kritik bir öneme sahip.
Hidrolog ya da hidroloji mühendisi olarak adlandırılan bu iş kolu, gezegenimizdeki suyun ve su kaynaklarının korunması üzerine çalışmaları yürütüyor. Dünya üzerindeki su kütlelerinin hareketini inceleyen ve bu kaynakların en verimli şekilde kullanılması için stratejiler geliştiren hidroloji mühendislerinin yakın gelecekte özellikle kamu kuruluşlarında çok daha fazla yaygınlaşması bekleniyor.
Yenilenebilir Enerji Mühendisi
İklim değişikliğini ortaya çıkaran en önemli konuların başında Sanayi Devrimi’nden itibaren sürdürdüğümüz enerji tüketimi alışkanlıkları geliyor. Aynı şekilde iklim değişikliğiyle mücadele konusunda gerçekleştirmemiz gereken en önemli uygulamalardan bir tanesi ise yenilenebilir ve temiz enerjilere geçişi sağlamak.
Karbon salımı konusunda başı çeken ve gezegenimize büyük zararlar veren fosil yakıtların yerine rüzgar, güneş gibi temiz enerjilerin kullanılması, günümüzde tüm dünyada teşvik ediliyor. Hatta pek çok ülkede bu alanda çok önemli dönüşüm çalışmaları da başlamış durumda. 2022 yılında Çin’de inşa edilmeye başlanan dünyanın en büyük rüzgar türbinin, tamamlandığında yılda 40 cigavattan fazla elektrik üretmesi bekleniyor. Aynı şekilde Norveç gibi bazı kuzey ülkelerinde halihazırda enerji üretimin önemli bir oranı, yenilenebilir enerji kaynaklarından elde ediliyor.
Yenilenebilir enerji mühendisleri, temiz enerji türleri adı verilen alanlarda faaliyet gösteriyor ve bu tesislerin hayata geçmesinde çok önemli bir rol oynuyor.
Yeşil Mimar ve Mühendis
Binaların ve şehirlerin sürdürülebilir hale gelmesi de gelecek adına önem taşıyan konular arasında. Enerji tasarruflu ve hatta sıfır enerji binalar, şimdiden inşa edilmeye başladı ve sürdürülebilir mimari ve şehirleşmenin gelişmesiyle birlikte bu yaklaşımların çok daha yaygınlaşacağı düşünülüyor.
Kamu kuruluşlarının yanı sıra özel şirketler de önümüzdeki dönemde yeşil binalar tasarlayan, inşa eden ve sürdürülebilir şehirleşmenin yolunu açan uzmanlara ihtiyaç duyacak. Global ölçekte ortaya çıkardığımız karbon salımlarının önemli bölümünün büyük şehirlerden kaynaklandığını düşündüğümüzde, sürdürülebilir dönüşüm için yeşil mimarlar ve mühendislerin önemi daha da anlaşılıyor.
Sürdürülebilir Moda Tasarımcısı
Tekstil sektörü, ne yazık ki hem karbon salımı hem de su kullanımı açısından gezegenimize en çok zarar veren iş alanları arasında. Bir araştırmaya göre tekstil alanında yapılan üretimler, global ölçekteki karbon emisyonlarının %10’undan sorumlu. Bu alandaki trendi tersine çevirmek ve hızlı moda alışkanlıklarının yerine sürdürülebilir moda yaklaşımını yaygınlaştırmak içinse sürdürülebilir moda tasarımcılarına ihtiyacımız var.
Sürdürülebilir tasarımcılar ya da yeşil tasarımcılar, günümüzde dahi pek çok önemli tekstil firmasının radarında. Ham madde kullanımından kıyafetlerin dönüşümüne, ürünlerin lojistik operasyonlarından paketleme ve pazarlama çalışmalarına kadar her alanda sürdürülebilirliği gözeten moda tasarımcıları sayesinde bu alanda çok önemli bir gelişme kaydedilebilir.
Yapay Et Üreticisi
Yeşil yakalı meslekler arasında henüz çok aşina olmadığımız ancak sayıları az da olsa uzun yıllardır çalışmalarını sürdüren bir iş kolu da var. Birleşmiş Milletlere göre 2050 yılına geldiğimizde tüm dünyadaki yıllık et talebi 550 milyon tonu aşacak. Ancak mevcut et üretim kapasitesinin bu talebi karşılayabilmesi mümkün değil. Öte yandan hayvancılık faaliyetleri; arazi kullanımı, su tüketimi ve karbon salımı konularında da önemli paylara sahip. Yani bir diğer deyişle et tüketim alışkanlıklarımız, yakın gelecekte değişmek zorunda.
Alternatif et üretimi teknikleri, uzun yıllardan beri pek çok farklı firma tarafından üzerine yoğunlaşılan konular arasında. Bitki bazlı et üretiminin yanında geleceğin et endüstrisinin yapay et ya da sentetik et adı verilen laboratuvar bazlı gıdalardan oluşacağı düşünülüyor. Halihazırda çalışmaları sürdürülen bu teknolojide, bir hayvandan alınan (hayvana zarar vermeden) kök hücreler laboratuvar ortamında kontrollü bir şekilde çoğaltılarak insanlar tarafından tüketilebilecek et ürünleri elde ediliyor.
