Güncelleme Tarihi: 26 Aralık 2020
“2020 bit artık!” haykırışlarını bu yıl çok fazla duyduk. 2019’un son döneminde Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan, 2020 yılının ilk aylarından itibaren ise tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisi, hayatın birçok anlamda durmasına sebep oldu. Fakat aslında pandemiler insanlık için yeni şeyler değil. Hatta 2020’nin bu konuda hiçbir suçu yok. Yalnızca uzun zamandır karşı karşıya kalmadığımız için unuttuğumuz fakat dünya tarihinde birçok kez kendini hatırlatmayı başaran pandemiler, gezegenimizin bir gerçeği. Biz de bu gerçekten yola çıkarak pandemilerin tarihteki örneklerine göz atmak istedik. İşte tarihteki en büyük salgınlar listesi…
Jüstinyen Vebası | MS 541-741 | 100 Milyon Can Kaybı
Tarihteki tüm salgınlarla ilgili net bilgilere ulaşmak pek kolay değil. Ancak görece somut verilere ulaşılabilen en eski salgınlardan bir tanesi Jüstinyen Vebası. Milattan sonra 541 yılında ortaya çıkan hastalık, başta Bizans İmparatorluğu olmak üzere Orta Asya ve Doğu Roma’nın birçok bölgesine yayıldı. İstanbul ya da o dönemki adıyla Konstantinopolis de Jüstinyen Vebası’ndan en yoğun şekilde etkilenen şehirlerden biriydi. İstanbul da dahil olmak üzere birçok şehirde dönemin şartlarına göre karantinalar uygulandı ve hastalığın yayıldığı bölgeler giriş çıkışa kapatıldı. Ancak farelerle de yayılan Jüstinyen Vebası’nı durdurmaya bu önlemler yetmedi. Yaklaşık 200 yıl süren pandeminin yaklaşık 100 milyon insanın hayatını kaybetmesine neden olduğu düşünülüyor.
Kara Veba (Kara Ölüm) | 1346-1353 | 200 Milyon Can Kaybı
Bazı edebi eserlerden ve kimi dönem filmlerinden aşina olduğumuz, günümüze görece yakın tarihte gerçekleşmiş bir pandemi var sırada: Kara Veba. 1346 yılında ortaya çıkan Kara Veba, insanlık tarihinde görülen en ölümcül pandemi olma unvanını elinde bulunduruyor. Kuzey Afrika ve Avrupa bölgelerinde etkili olan hastalık, yaklaşık 200 milyon kişinin ölümüne neden oldu. Yersinia Pestis isimli bir bakteri sebebiyle ortaya çıkan Kara Veba, çok sayıda cana mal olsa da tıbbın gelişmesinde de tetikleyici bir rol üstlendi.
İspanyol Gribi | 1918-1920 | 50 Milyon Can Kaybı
Geçtiğimiz yüzyılın en büyük salgını olan İspanyol Gribi, 1. Dünya Savaşı yıllarında ortaya çıktı. Halen hayatımızda önemli bir yer tutan H1N1 virüsünün bir alt türünün neden olduğu pandemi, savaş yıllarının da etkisiyle dünyanın birçok bölgesine hızlıca yayıldı. Yaklaşık 50 milyon kişinin hayatını kaybetmesine neden olan hastalığın 1. Dünya Savaşı’nın sona ermesindeki en büyük nedenlerden biri olduğu da söyleniyor.
Pandemiler Dünyanın Bir Gerçeği
Covid-19 pandemisinin hayatımızın tam ortasına oturduğu bu dönemde bir kez daha fark ettik ki virüsler veya bakteriler dünya tarihine yön verebiliyor. Özellikle son yıllarda insanoğlunun doğaya müdahalesinin çoğalması, karşılaştığımız salgınların sıklığını da bir hayli artırıyor. Ancak tüm bunlara rağmen tarihteki en büyük salgınlar listesine baktığımızda elimizde umut verici bir veri de var. Dünya ve insanoğlu, tarih boyunca çok daha ilkel teknolojilere sahip olmasına rağmen devasa pandemiler karşısında ayakta durmayı öyle ya da böyle başarmış.
