Güncelleme Tarihi: 30 Aralık 2023
Sineklerden üretilen ve istendiği takdirde doğaya hiçbir zarar vermeden bozunabilen plastikleri üretmenin mümkün olduğunu söylesek ne düşünürdünüz? Kulağa oldukça “akıl dışı” gelen bu yöntem, araştırmacılar tarafından biyo-bozunur plastik üretmek için kullanılıyor.
Plastikler, sert yapıları ve kolay üretilmeleri sebebiyle gündelik yaşamımızın vazgeçilmezlerinden biri. Ancak geri dönüştürülebilir veya bozunur olmamaları, onları dünyamız için başlıca kirletici yapıyor. Ancak araştırmacıların geliştirdiği yeni yöntem, ölü sineklerin plastiğe benzer bir polimere dönüştürülmesiyle bu soruna çözüm olabilir.
Böceklerden Plastiğe…
ABD’li polimer kimyageri Prof. Dr. Karen L. Wooley ve öğrencileri, son yıllarda biyo-bozunur polimerler üretme üzerinde sürdürdüğü çalışmalarında, birçok sektörde işe yarar olmaları nedeniyle kullanılan kara sineklerin işlerine yarayabileceğini fark etti.
Kara asker sinekleri, özellikle çiftliklerde hayvan atıklarını ve yemi tüketmek için sıklıkla yetiştiriliyor. Ancak oldukça kısa bir yaşam döngüsüne sahip olan sinekler, olgunlaşma dönemlerinin sonrasında ölüyor ve kalan bedenleri ise atık olarak atılıyor. Araştırmacılar, sinek bedenlerinin çeşitli kimyasal ve fiziksel süreçler sonrasında biyo-bozunur, plastik benzeri polimerler üretmek için kullanılabileceğini savunuyor.
Texas A&M Üniversitesi’nde Prof. Dr. Wooley ile birlikte çalışan yüksek lisans öğrencisi Cassidy Tibbetts, böceklerin doğal olarak sahip olduğu ve oldukça kuvvetli bir bileşen olan kitinin üç boyutlu baskı makineleri yardımıyla çeşitli polimerleri üretmek için kullanılabileceğini keşfettiklerini belirtiyor.
Aslında daha önce sinek larvalarından kitin elde edilen birçok yöntem geliştirilmişti. Ancak Wooley ve ekibi, canlı larvalarla değil, halihazırda bir atık olan sinek bedenleriyle polimerler üretmeyi başardı. Birçok kimyasal süreç sonrasında kitosan olarak bilinen polimere dönüştürülen kitin, 3 boyutlu yazıcılar yardımıyla hem plastik benzeri materyal üretiminde hem de süper emici hidrojel üretiminde kullanılabiliyor.
Üstelik biyo-bozunur doğaları sebebiyle ürünler kullanılamaz duruma geldiğinde, yeniden kara asker sinekleri yetiştirmek üzere besin kaynağı olarak kullanılabiliyor. Prof. Dr. Wooley, projelerinin kazandığı bu niteliği döngüsel ekonomi konseptiyle uyumlu hale getirebileceklerini söylüyor.
Kaynak: Science Daily
Kapak Fotoğrafı: Unsplash | Jin Yeong Kim
