Güncelleme Tarihi: 23 Ekim 2021
Kullanılmadığında; titreme, huzursuzluk, dikkat dağınıklığı, öfke nöbetleri meydana getiren bağımlılık yaratan maddelerin başında sigara, içki, alkol ve uyuşturucu maddeler yer alıyor. Bu maddelerin kullanımına alışan bünyeleri tedavi etmek ise uzun ve zorlu süreç olsa da, kişinin istekli olması durumunda başarıyla sonuçlanabiliyor.
Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı’na bağlı olarak, Tıp Fakültesi Hastanesi’nde 2007’den buyana hizmet veren AMATEM Birimi Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Suat Küçükgöncü, bağımlılık ve tedavisi hakkında bilinmesi gerekenleri paylaştı.
“Bağımlılık sinsi ve kronik bir beyin hastalığıdır”
Türkiye’de 18 yaşından büyük her iki kişiden biri en az bir kez sigarayı, yüzde 40’ı ise en az bir kez alkol ürünü denemiş. Fakat tehlike sadece alkol ve sigarayla sınırlı değil. Teknoloji, alışveriş, kumar, seks bağımlılığını da kişinin kendisi kadar ailesi ve topluma ağır ekonomik ve psikolojik zararlar veriyor. Belli bir süre, belli bir maddeyi, belli dozlarda kullanmanın herkesi bağımlı yapabilir., “Biz istemesek, bağımlı olmayacağımızı düşünsek bile kişilik özelliklerimiz ile birlikte kullanılan maddenin miktarına, süresine bağlı olarak hepimiz bağımlılık geliştirebiliriz.”
“Bir çok bağımlıdan duyabileceğimiz ‘Bir kere denesem bir şey olmaz’, ‘Zaten bir daha kullanmam’, ‘Ben istediğim zaman bırakırım’ gibi yanlış inanışlar bağımlılıklardan kurtulmanın önündeki en büyük engel. Zaten zamanla ‘Ben istesem de bu beni bırakmıyor’ gibi olumsuz inanışlar hakim oluyor. Bağımlılık, genel olarak vücudun bir ya da birden fazla işlevini olumsuz etkileyen maddelerin süren bir şekilde kullanılmasıdır. Kişiler bu maddeleri bırakmayı isteseler de kolayca bırakamazlar. Kullanım sıklıkları zaman içerisinde artıyor. Psikiyatrik bir sendrom olan bağımlılık, ciddi bir hastalıktır”
Bağımlılığın belirtileri
- Madde kesildiğinde ya da azaltıldığında yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması,
- Madde kullanımını bırakmak için harcanan çabaların sonuç vermemesi,
- Maddeyi sağlamak, kullanmak ya da bırakmak için zaman harcamak,
- Madde kullanımı nedeni ile sosyal, mesleki ve kişisel etkinliklerin olumsuz etkilenmesi,
- Maddenin miktarının zaman içinde artması,
- Fiziksel ya da ruhsal sorunların artmasına karşın madde kullanımını sürdürmek.
Bağımlılığın yol açtığı hasarlar neler?
Madde kullanımı zamanla beden ve beyinde ciddi zararlara yol açıyor. Beyindeki sinir hücreleri arasındaki iletişimi bozarak zamanla beynin olayları, durumları, diğer insanları algılamasını engelleyebilir, davranışlarımızı değiştirebilir. Kalıcı hasarlara yol açabilir. Kalp damar sistemi rahatsızlıkları, karaciğer rahatsızlıkları, cinsel işlev bozuklukları ve daha bir çok fiziksel rahatsızlıklara neden olabilir. Kullananların yaşam sürelerini kısaltır.
Bağımlılığın tedavisi nedir?
Bağımlılığın tedavisi için kişinin tedaviye istekli ve motive olması hayati önem taşır. Yetkin kurum ve kuruluşlara başvurup, ilaçlı tedavinin yanı sıra, bireysel ve grup psikoterapi uygulamaları ile hastalar ayakta veya yatarak tedavi edilebilir.
“Bağımlılığı olan hastalarımıza psikolojik ve psikiyatrik destek alması, bağımlılık gruplarına katılmasını öneririz. Bağımlılık tedavisini birkaç adımda gerçekleştiririz. Birincisi yoksunluk dönemi tedavisinde arındırma tedavisi yapılmaktadır. Maddenin etkilerinin geçmesi ve bunlarla ilgili olabilecek fiziksel veya psikolojik sorunların kolaylaştırılması, üstesinden gelinmesi sağlanır. Bu arındırma döneminde genellikle tıbbi yardım şarttır. Daha sonra idame tedavisi ve tekrarların önlenmesi için ilaç tedavisi, psikolojik destek, grup tedavileri uygulanır. Bu süreçte ailenin ve çevrenin sosyal desteği, sevgisi ve ilgisi oldukça önemlidir.”
