Yavaş Tasarım Nedir ve Sürdürülebilir Mi?

Yavaş Tasarım Nedir ve Sürdürülebilir Mi?

Tasarım başlığı altında son yıllarda sıkça gündeme gelen kavramlardan biri yavaş tasarım. Yavaş tasarım kavramına dair detaylara geçmeden önce ise bu terimi kısaca tanımlamak gerekiyor. Adından da anlaşılacağı üzere bu anlayış, seri üretimin karşısında duruyor. 

Yavaş tasarım, mimariden mutfak eşyalarına kadar hiçbir tasarım unsurunun seri üretilmediği, düşünceli ve sorumlu dizaynı ifade ediyor. Peki, bu doğrultuda yavaş tasarım sürdürülebilir mi? 

Yavaş Tasarım Nedir?

Yavaş Tasarım Nedir ve Sürdürülebilir Mi?
Fotoğraf: Unsplash | dada_design

Yazımızın başlangıcında yavaş tasarımın tanımını ‘’düşünceli ve sorumlu dizayn’’ şeklinde özetlemiştik. Peki, bu düşünceli ve sorumlu kelimeleri neleri kapsıyor? 

Yavaş tasarımı anlatan düşünceli ve sorumlu anlayış, odağına insanı ve gezegeni alıyor. Bu anlayış doğrultusunda uzun ömürlü, işlevsel ve düşündürücü parçalar, mekanlar tasarlanıyor.

Yavaş tasarımı anlatırken göz ardı edilemeyecek bir diğer nokta ise temel ilkeler… Bu bakışa uygun hareket etmek için izlenmesi gereken ilkeler şu şekilde:

  • Açığa Çıkarmak: Günlük yaşamın sıklıkla göz ardı edilen deneyimlerini, materyallerini ve süreçlerini ortaya çıkarmak.
  • Genişletmek: Bir ortamın veya parçanın algılanan işlevlerinin, ömürlerinin ötesine geçmek.
  • Katılımcılık: Kullanıcıları tasarım sürecinin aktif bir parçası haline getirmek.
  • Yansımak: Düşündürücü mekanlar oluşturmak.
  • Gelişim: Yapıların, ortamların ve sistemlerin geliştiğini kabul etmek bu doğrultuda hareket etmek.

Yavaş Tasarım Sürdürülebilir Mi? Çevreye Etkisi Nasıl?

Yavaş Tasarım Nedir ve Sürdürülebilir Mi?
Fotoğraf: Unsplash | Sarah Dorweiler

Odağına insanı ve gezegeni alan tasarım anlayışının sürdürülebilirlik adına faydalı olduğunu kolaylıkla söyleyebiliyoruz. Peki, yavaş tasarımın çevreye etkisi ne düzeyde? Bunu açıklamak için bazı istatistiklere bakmak gerekiyor.

Günümüzde küresel çapta mobilya endüstrisine montaja hazır, seri üretim parçalar hakim ve hakimiyetlerini güçlendirmeyi de sürdürüyorlar. Montaja hazır ürünlerin yarattığı değer ise 13,1 milyar dolar. Bu sayı, pazardaki ağırlığı daha net fark etmek için oldukça etkili. 

Pratik ve görece az maliyetli görünen bu ürünlerin çoğu düşük veya orta kaliteli suntadan üretilmesi ömürlerinin kısa olmasına yol açıyor. Bu da daha fazla mobilyanın kısa sürede çöpe atılması anlamına geliyor.

Montaja hazır mobilyaların kısa sürede atığa dönüşmesi, çevre için önemli bir tehdit oluşturuyor. 2019 yılına ait atık istatistiklerine göre Türkiye’de her yıl 32 milyon ton atık oluştuğu ve bunun yaklaşık %12’sinin geri dönüştürülemeyen atıklar olduğu görülüyor.

Mobilyalar, bu geri dönüştürülemeyen atıklar arasında önemli bir yere sahip. Montaja hazır mobilyaların kısa bir kullanım ömrü olduğu için kullanım sonrasında atık olarak geri dönüşümü zorlaşır ve genellikle çöpe atılıyor. 

Mobilya atıklarının çevreye verdiği zararlar arasında çöp sahalarının kapasitesinin doldurulması, toprak kirliliği, hava ve su kirliliği yer alıyor. Bu sonuçları minimize etmek için yavaş tasarım son derece etkili bir çözüm!

Yavaş tasarım, zamansız görünüme sahip ürünler ortaya çıkarmaya ve uzun ömürlülüğe özen gösterdiği için on yıllarca kullanılabilecek mobilyalar ve alanlar oluşturmak için birebir.

Yavaş Tasarım İpuçları

Yavaş Tasarım Nedir ve Sürdürülebilir Mi?
Fotoğraf: Unsplash | Sven Brandsma

Yavaş tasarımın ne olduğunu ve çevreye etkisini ele aldıktan sonra sıra uygulamada… Bu tasarım anlayışını evinize taşımak isterseniz takip edebileceğiniz bazı basit ipuçları var.

  • Sürdürülebilir malzemeler seçin.
  • Yerel kültürünüzden, geleneklerinizden ve doğanızdan ilham alın.
  • Doğayı mümkün olduğunca kullanın. (Özellikle aydınlatma veya sıcaklık düzenlemesi için.)
  • Kişisel tarzınızı belirleyin ve geçici trendler yerine ona bağlı kalın.
  • Minimalizme odaklanın: Yavaş tasarım, daha azın daha fazla olduğu fikriyle uyumludur.
  • Bir mobilya parçasını satın almadan önce ihtiyaç duyduğu bakımı araştırın, böylece uzun süre dayanması için gereken bakımı verebildiğinizden emin olun.
  • Yeniden düzenleme, düzene sokma ve ileri dönüşüm gibi yeni şeyler satın almadan alanınızı canlandırmanın yollarını bulun.

Kapak Fotoğrafı: Unsplash | Lauren Mancke