Giyim sektöründeki hızlı tüketim, sürdürülebilirlik gündeminde kendine uzun süredir yer buluyor. Dolapları çiftlerce dolduran ayakkabılar ise bu hızlı tüketimin en belirgin yansımalarından biri haline geldi. Sözü sayılara bırakacak olursak dünyada yıllık 19 milyar çift ayakkabı alınıyor. Bu, günümüzde yaşayan her insan için yılda 2 çift yeni ayakkabı anlamına geliyor. Halbuki bir ayakkabı, iyi bakıldığı takdirde 15, ortalamada ise 5 yıl kadar kullanılabilir. Ortalama hesaptan yola çıkarsak 5 yılda ihtiyaç fazlası 10 çift yeni ayakkabı, gardıroplarda yerini alıyor. Bu bağlamda tüketimi azaltmak, kaynak israfından vazgeçme adına önemli bir adım. Fakat bu adım bir sonraki adımla, yani ayakkabı alınacağı zaman vegan ayakkabı tercih etmek ile desteklenmediğinde istenen değişimi tek başına sağlayamıyor. O yüzden daha sürdürülebilir bir çözüm için vegan ayakkabıların daha fazla yaygınlaşması gerekiyor. Ayakkabı endüstrisinin verilerini derinlemesine inceleyince bu iddia, kendiliğinden sağlamlaşıyor.
İstatistiklerle Ayakkabı Endüstrisi ve Vegan Ayakkabı
Fotoğraf: Alexandra Tran
- Araştırmalara göre yıllık karbon salımının %1.4’ü ayakkabı endüstrisine ait. Bu oran esasında oldukça yüksek çünkü havacılığın dahi yıllık salımı %2.5 civarında.
- Kullanılmayan ayakkabıların %87’si geri dönüşüm yerine çöpe gidiyor.
- Bir ayakkabının doğada çözünmesi 40 yılı buluyor.
- Günümüzde deriden yapılan ürünlerin %50’sini ayakkabılar oluşturuyor.
- Deri ve diğer parçalarından faydalanmak için birçok hayvan besleniyor ve Amazon Ormanları’nda kesilen ağaçların %80’i, bu hayvanlara yer açmak için kesiliyor.
Bu veriler; hayvancılık, kıyafet geri dönüşümü konusunda bilgisizlik ve hızlı moda yüzünden açığa çıkıyor. Bunlara ek olarak deri ayakkabıları üretmek ve muhafaza etmek için kullanılan hidrojen sülfit, amonyak ve krom gibi kimyasallar da dünyaya ciddi zararlar veriyor. Hatta Science Direct’e göre en tehlikeli 10 kimyasal kirlenme türünden biri, deri kıyafet endüstrisinden kaynaklanan bu kimyasallarla alakalı. Vegan ayakkabı ise bunların hepsine tek seferde temelli bir çözüm sunma kapasitesine sahip.
Vegan ayakkabılar;
- Sürdürülebilir yöntemlerle ve yavaş moda prensipleriyle üretiliyor.
- Doğada çözünmesi kolay ananas, kaktüs veya mantardan yapılıyor ve bitkisel deri, hayvansal deriden 40 kat daha düşük bir karbon etkisine sahip.
- Üretiminde hayvan derisi kullanılmadığı için hayvancılığın yol açtığı çevresel zararların önüne geçiyor.
- Az sayıda üretildiği için tamir edilerek uzun ömürlü bir şekilde kullanılıyor.
Ayakkabı endüstrisinde vegan alternatiflerin çoğalması, daha sürdürülebilir bir yaşam için önemli bir adım niteliğinde.
Bir Sonraki Adım İçin Neler Gerekli?
Fotoğraf: Dmitry Demadov
Vegan ayakkabıların popülerleşmesi, tamamen tüketicilerin elinde. İlk olarak dolaşımdaki parayı büyük firmalardansa yerel ve butik alternatiflere yönlendirmek gerekiyor. Böylelikle talebi artırıp vegan üreticileri desteklemek mümkün hale geliyor. Sonrasında ise ayakkabıların üretiminde kullanılan bitki bazlı ham maddeleri daha ulaşılabilir kılmak önem taşıyor. Aynı zamanda işçiler, vegan ayakkabılar üretirken insani çalışma koşullarında çalışıyor. Bu bağlamda ayakkabı endüstrisi devlerine boykot uygulamak ya da çalışanların suistimale karşı bilinç kazanması da vegan ayakkabıların geleceği için değer kazanıyor.
Kapak Fotoğrafı: Pineapple Supply Co.
