Sakızın tarihi insanlık için çok eskilere dayanıyor. Tarihin ilk şekerlemelerinden biri olarak kabul edilen sakız, neredeyse 10 bin yıllık bir geçmişe sahip. Ağaçların reçinelerini çiğneyen eski toplumlar, bunun tıbbi faydaları olduğuna inanıyordu. Fakat günümüzde sakızın çevre açısından büyük bir tehlike teşkil ettiğini biliyor muydunuz?
Dünyada En Çok Atılan İkinci Çöp
Fotoğraf: Ryan Mcguire
Yapılan araştırmalara göre sakız, sigara izmaritinden sonra dünyada en çok atılan ikinci çöp türü. Aynı izmaritler gibi direkt olarak yerlere atılması, çevre kirliliği açısından büyük bir sorun oluşturuyor.
Her yıl dünyada sakıza 20 milyar dolardan daha fazla para harcanıyor. Örneğin İngiltere için yalnızca sakız çöplerini temizleyebilmek, yılda 50 milyon sterline mal oluyor.
Sakızların üretiminde doğal reçineden polimer ve plastiklere kadar pek çok madde kullanılıyor. Bugün sakızların içerisinde 40’tan fazla kimyasal var. Haliyle bu durum, sakızların geri dönüştürülmesini zorlaştırılıyor. Modern sakızların doğada kendi kendine kaybolması beş yıldan fazla süre alıyor.
Hatırlayacağınız üzere bundan birkaç yıl önce sakızların kuşların ölümüne sebep olduğuna dair spekülasyonlar dönmüştü. Bu durum asla kanıtlanmadı ve uzmanlar tarafından da yanlışlandı. Fakat uzmanların dikkat çektiği diğer bir nokta ise sakızların barındırdığı kimyasal maddelerin sokak hayvanları için zehirleyici etkilere sahip olduğu gerçeği. Özellikle şekersiz sakızlarda bulunan Xylitol adlı kimyasal maddelerin köpekler ve diğer evcil hayvanlar için zehirleyici bir madde olduğu biliniyor.
Sakızın Geri Dönüşümü
Fotoğraf: Gumdrop Ltd
İçindeki pek çok madde sebebiyle sakızların geri dönüşümünün zor olduğundan bahsetmiştik. Ayrıca başka bir sorun ise sakızların diğer atıklardan ayrıştırılmasının zor olması. Eğer sakızları ayrıştırıp geri dönüştürmek istiyorsak yalnızca sakızlara özel atık kutuları kullanmamız gerekiyor.
Marketlerde satılan sakızların neredeyse hepsi sentetik kauçuk ve plastik içeriyor. Fakat tüm bu sorunlara rağmen sakızın geri dönüşümü konusunda son yıllarda büyük adımlar atıldı.
Anna Bullus isimi genç girişimci, sakızları geri dönüştürmek için bir kampanya başlattı. İngiltere’deki Winchester Üniversitesine yalnızca sakızlar için ayrılmış atık kutuları koyan genç girişimci, oradan aldığı deneyimi daha büyük bölgelere uyguladı. Öyle ki bir havaalanında yaptığı çalışma sonrası sakızların diğer atıklardan ayrıştırılmasıyla havaalanının temizlik masrafının aylık 3 bin pound azalmasına yardımcı oldu.
Sakızlar topladıktan sonra belli kimyasal işlemlerden geçiriliyor. Isıtma ve soğutma işlemlerinden sonra şirketin compound adını verdikleri polimer, sentetik plastik bir ham maddeye dönüştürülen sakız atıkları, herhangi bir eşyaya dönüştürülmek için hazır hale geliyor.
Sakızdan Ayakkabılar
Fotoğraf: Gumdrop Ltd
Anna’nın bulduğu bu yeni çözüm, sakızın geri dönüşümüne büyük katkı sağladı. Ancak sakız gibi oransal olarak yoğun plastik barındıran bir madde tam anlamıyla geri dönüştürülemez. Asla sokaklara attığımız sakızları parçalarına ayırıp daha az zararlı hale getiremeyeceğiz.
Fakat şirketin bu duruma getirdiği yeni çözüm, sakızlardan çıkarılan plastiklerin kullanılmasını sağlıyor. Elde edilen plastik ham madde, çeşitli ısıtma ve baskı işlemlerinden geçtikten sonra atık kutusu, ayakkabı, tarak, tabak gibi eşyalara dönüştürülebiliyor. Yani plastikle üretilebilecek neredeyse her şey…
Şirket, sakızların sokaklarımızdan temizlenmesiyle birlikte hem çevre kirliliğinin azalacağını hem de ekonomik fayda sağlanabileceğini taahhüt ediyor. Şu an için kick-start aşamasında olan proje, her an tüm dünyada yaygınlaşabilir. Kim bilir, belki beş yıl sonraki moda akımının öncüsü sakızdan ayakkabılar olacak!
Kapak Fotoğrafı: Gisea Fotografie
