Güncelleme Tarihi: 25 Eylül 2021
Günümüz toplumunda hızla artmakta olan tüketim çılgınlığı, gerisinde devasa bir atık yığını bırakıyor. Araştırmalara göre dünyada her yıl 2,1 milyar ton çöp üretiliyor ve bunların yalnızca %16’sı geri dönüştürülüyor. Atık maddelerin içinde büyük bir çoğunluğu ise kompozit atıklar oluşturuyor. Peki kompozit atık nedir? Kompozit atıklar nasıl geri dönüştürülür? Gelin çöplerimizde kayda değer bir çoğunluğu oluşturan kompozit atıkları inceleyelim…
Kompozit Atık
Kompozit kelimesi, birden fazla materyal ile üretilen maddeler için kullanılır. Bugün kompozit atık nedir diye sorduğumuzda ise özellikle süt ve meyve suyu kutularından, çikolata ambalajlarından gelen atıkları kastediyoruz. Kompozit malzemelerin içinde bulunan alüminyum, plastik ve kağıt gibi maddeler, ürünlerin raf ömrünü uzatıyor. Firmalar maksimum kazancı elde edebilmek için kompozit maddeleri sıkça kullanıyor. Süt ve meyve suyu kutusu gibi malzemeler, ilk görünüşte insanlar için büyük tehlike teşkil etmediği için geri dönüşümü aksıyor.
Kompozit atıklar, içerdikleri maddeler sebebiyle doğaya son derece zararlı. Bu yüzden doğru şekilde geri dönüştürülmesi gerekiyor. Geri dönüşüm sırasında kompozit atıklar ayrılarak farklı işlemlere tabi tutuluyor.
Kompozit Atıkların Geri Dönüştürülmesi
Görseli: Wikimedia Commons
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına göre Türkiye’de üretilen atıkların ağırlıkça %30’unu, hacimce %50’sini kompozit atıklar oluşturuyor. Çoğunlukla çöpe atmaya bile tenezzül etmediğimiz ürünlerin ambalajlarını oluşturan kompozit maddeler, doğa için büyük bir tehlike arz ediyor. Dünyada üretilen petrolün %4’ü plastik üretiminde kullanılıyor. Plastiklerin %25’lik kısmı ise ambalajların üretilmesinde kullanılıyor. Yani diğer bir deyişle kompozit atıkları her çöpe atışımızda petrol sanayisinin çevreyi kirletmesine yol açıyoruz. Bu ve bunun gibi sebeplerle kompozit atıkları diğer evsel atıklarımızdan ayrı toplamalı ve kesinlikle geri dönüşüme kazandırmalıyız.
Kompozit atıkların geri dönüştürülmesi sırasında pek çok işlem uygulanıyor. Diğer atıklardan ayrılan kompozit atıklar, öğütme makineleri ile parçalarına ayrıştırılmak üzere geri dönüşüm tesislerine gönderiliyor. Öğütme sonrası ise içinde bulundurdukları maddelerin oranlarına göre kompozit atıklar ayrıştırılıyor. Döner hamur teknesi içinde ayrıştırılan kompozit maddelerin bir kısmı tekrar kağıt olarak geri dönüştürülmek üzere hamur yoğurucuya gidiyor. Kalan atıkların polietilen anlamında zengin olanları, çimento fabrikalarında yakılmak üzere enerji kaynağı olarak kullanılıyor. Son olarak tüm dönüşümler sonrası kalan alüminyumlar, tekrar eritilerek alüminyum külçelerine dönüştürülüyor.
Kompozit atıkların geri dönüştürülmesindeki bir diğer yöntem ise sıkıştırılarak mobilya üretimi. Bu yöntemde kompozit atıklar preslendikten sonra suntaya benzer bir malzeme üretilir. Aynı sunta gibi güçlü ve dayanıklı olan bu malzeme, mobilya sektöründe sıfır atık politikasına uygun olarak kullanılabilir.
Türkiye’de kompozit atıkların geri dönüştürülmesi hakkında önemli adımlar atılsa da bu maddelerin büyük bir bölümü halen çöplere karışıyor. Örneğin Türkiye’de 2010 yılında yapılan ölçümlere göre 20 bin ton kompozit atığın çöplerin içine karıştığı öğrenildi. Tabii ki her geri dönüşüm konusunda olduğu gibi eğitimsizlik, bu sayıların artmasında büyük rolü oynuyor. Geleceğimizi bırakacağımız çocuklarımıza süt alırken kompozit atıkları da öğretmeli ve geri dönüşümün önemini vurgulamalıyız.
Kompozit Atık Dönüştürme Merkezleri
Eğer biriktirdiğiniz kompozit atıkları ne yapacağınızı bilmiyorsanız, aşağıdaki adreslerle iletişime geçerek kompozit atık dönüşümüne katkıda bulunabilirsiniz.
- İstanbul Kompost ve Geri Kazanım Tesisi
- Çevnak Geri Dönüşüm
- İzmir Büyükşehir Belediyesi ALO Atık Hattı
- Bursa Çimento Atık Merkezi
Kapak Fotoğrafı: EKM Mittelsacshen
