Güncelleme Tarihi: 25 Eylül 2021
Mandıra Filozofu filmini izlemişsinizdir. Hani “her şeye karşı” olan “Mustafa Ali” adında bir karakter vardı. Muğla’nın Çökertme Köyü yakınlarında ormanlık bir arazide bulunan ıssız bir kulübede yaşıyordu. Tüm ihtiyaçlarını doğanın sunduğu kaynaklardan gideriyor, hayvancılık yapıyor ve gereksiz hiçbir tüketimde bulunmayarak sürdürülebilir yaşamın çok güzel bir örneğini gösteriyordu. Eminim izleyenlerde “Bizlere de lazım olan şey tam da bu!” duygusu uyanıyordur.
Fotoğraf: Mali Maeder
Dolayısıyla filmdeki filozofun felsefesine yakın sürdürülebilir ilkelerle oluşturulmuş ekoköy kavramı, son zamanlarda popüler olmaya başladı. Popülerlikten de öte beden ve zihinlerimizin geldiği nokta, sürdürülebilir yaşam ve yerleşim modellerini oldukça cazip kılıyor. Esasında klasik köy yaşamı, bize bu zenginliği sunuyor. Ancak yeni oluşturulmuş birçok ekoköy ya da ekolojik köy, belirli bir hazırlık ve bilinçle şekillendiriliyor. Öyle ki 1995 yılında ekoköy girişimlerinin desteklenmesi ve çoğalması adına Küresel Eko Köy Ağı (Global Eco-village Network-GEN) kuruldu. Dünyada da pek çok ekoköy var.
Bu ağa göre ekoköy; sosyal, kültürel, ekonomik ve ekolojik kısımların bir sistem dahilinde birleştirildiği, sürdürülebilirliğin hayata geçmesi için çevreyi yenileyen, koruyan ve canlandıran kentsel bir topluluktur. Bu topluluktaki esas, bilinç ve niyettir. Yani gönüllü olmaktır. Çünkü ekoköylerin olmazsa olmazı, sürdürülebilirliği ilke edinmektir. Bir ekoköy sakini; gıdasını kendi üretir, doğal enerji kaynaklarından faydalanır. Güneş panelleri ve rüzgar gülünden enerji elde edilir. Ekoköylüler ortak yaşam kültürüne sahiptir.
Fotoğraf: Karsten Wurth
Türkiye’de son yıllarda sürdürülebilir tarım ve yaşam modelini hayata geçirmek için birçok ekoköy girişimi söz konusu. Ekoköylerin amaçlarından biri de şehir hayatından tükenmiş insan profilini kır hayatı ve tarım faaliyetleri ile haşır neşir tutmak oluyor. Kendi kendine yetebilen insan gruplarını oluşturma hedefi olan ekoköy yaklaşımı; toplumsal ve ekolojik iyileşmenin de önemli bir parçası olmayı öne alıyor. Karbon ayak izinin azaltılması, gelir dağılımındaki adaletsizliğin giderilmesi ve toplumsal düzen gibi faydaları olan ekoköyler, baskın olan tüketim kültürüne de karşı bir tavırda.
Belki bir gün siz de bu girişimin bir parçası olmak istersiniz. Belki de bir ekoköy sakinisiniz. Hangi durumda olursanız olun, sizleri bu konuya daha da yaklaştıralım. İşte Türkiye’deki birbirinden doğal ekoköy veya ekolojik köy girişimleri…
Erzincan: Latif Yalçıner Çiftliği
Fotoğraf: Tim Gouw
Erzincan’da bulunan Latif Yalçıner Çiftliği, Ariki Mahallesi’nde iki sevimli köy arasında yer alıyor. Apçağa ile Kemaliye Köyü arasındaki bir arazide konumlanan çiftliğin sahipleri, misafirlerine farklı kapasitelerdeki üç evde yerleşim imkanı sunuyor. Özellikle mart-kasım ayları boyunca yüze yakın bitki çeşidi toplama fırsatı var. Toplanan bu bitkiler ise kurutuluyor ve “zerritin” adını taşıyan bir baharat türü üretiliyor.
Şanlıurfa: Birecik Doğa Evi
Fotoğraf: Tomáš Dohnal
Bir grup arkadaşın güzel bir girişimi olan Biricik Doğa Evi, Şanlıurfa’da Hoca Şerif Mahallesi’nde yer alıyor. Ekolojik koşullar içerisinde yetiştirilen pek çok sebze ve meyve var. Domates, biber, patlıcan, salatalık, acur ve erik bunlardan bazıları. Çiftlikte ayrıca nesli tükenmekte olan canlı türleri üzerinde bazı çalışmalar yürütülüyor. Bölgede İran-Turan bitki örtüsü hakim. Kelaynaklar, çöl varanları ve çizgili sırtlanlar gibi hayvan türleri yaşıyor. Genel geçim kaynakları ise fıstıkçılık ile sebzecilik.
Ormanevi: Çanakkale
Fotoğraf: Enric Cruz López
Çanakkale’de yer alan bu Ormanevi’nin hikayesinde de çevreye duyarlı genç bir arkadaş topluluğunun girişimi var. Ekolojik bir köy uygulaması olan Ormanevi, 2005 yılında kuruldu. Kendi kendine yeten, adil, doğayı onarıcı tavrı benimsemiş bir köy felsefesi ile yola çıkan dört arkadaş, umut veren çalışmalar gerçekleştiriyor. Biga Dağları’nın kuzeyindeki bir köyde varlığını devam ettiren Ormanevi Kolektifi, tarım amaçlı olarak 5-20 dönem arası bir araziyi işliyor. Ormanevi, Küresel Eko Köy Ağı’na (EKOYER) üye olan ekolojik köyler arasında yer alıyor.
Marmariç Ekolojik Yerleşimi
Fotoğraf: Tyca
Marmariç Ekolojik Çiftliği, İzmir permakültür esaslarına göre yaşatılan bir çiftlik ve bir eğitim merkezi olarak konumlandırılmış. Hedef ise örnek sürdürülebilir bir yerleşim alanı kurmak ve deneyimleri meraklıları ile paylaşmak. Marmariç Ekolojik Çiftliği, İzmir’in Bayındır ilçesinde Dernekli Köyü’ne bağlı Mersinli mevkiinde oluşturulmuş. Alternatif enerji yöntemleri ile ekolojik tarım yöntemlerinin uygulandığı çiftlikte; elma, üzüm, kiraz, zeytin, çeşitli sebzeler, badem ve meyve yetiştiriliyor. Ayrıca üzümden pekmez yapılırken, zeytinden de zeytinyağı ve sabun üretiliyor.
Belentepe Permakültür Çiftliği
Fotoğraf: Klimkin
Belentepe Permakültür Çiftliği, Bursa Uludağ’da yer alıyor. Misafirlerine sürdürülebilir yaşam ve permakültür tasarımı hakkında eğitim veren çiftlik sakinleri, elektrik enerjisi ile gıdalarını kendi uğraşları ile üretiyor. Doğa ile iç içe bambaşka bir hayat tecrübesi sunan Belentepe Permakültür Çiftliği, oldukça dinlendirici ve huzur verici.
Hindiba Doğa Evi: Bolu
Fotoğraf: Kiriakos Verros
Bolu Mengen ilçe sınırları içinde 3,5 dönümlük arazi üzerinde yer alan Hindiba Doğa Evi’nin çevresinde bir de kamp alanı bulunuyor. Tesis, Yedigöller Milli Parkı yolu üzerinde kalıyor. Mevsimine göre tarım yöntemi yapıldığından zirai ilaç kullanılmıyor. Tarımda geleneksel metotlar tercih ediliyor. Tesiste çevre dostu bir mimari anlayış ile yapılmış olan dokuz tane taş ve ahşap bungalov odalar var. Yaban hayatının oldukça ön planda olduğu alanda tavşan, domuz, karaca ve ötücü kuşlar görmeniz mümkün. Yabani meyve toplama imkanınız da var.
Kapor Çiftliği
Kapor Çiftliği, Nevşehir Avanos’ta kurulu. Organik tarım yöntemleri tercih edilen çiftlikte, yılın bazı günleri “tarım turizm takas” denilen bir yöntem hayata geçiriliyor. Bu oluşum sayesinde gönüllüler çiftlikte ağırlanırken, birçok tecrübe kazanılıyor.
Pastoral Vadi Ekolojik Yaşam Çiftliği
Fotoğraf: Anton Mislawsky
Yıl boyu ziyaretçi kabul eden Pastoral Vadi Ekolojik Yaşam Çiftliği, Fethiye Yanıklar Köyü’nde yer alıyor. Çiftlik, 42 dönümlük bir araziye sahip. Özellikle yazları aileler ve çocuklar için kamp organizasyonları düzenleniyor.
İmece Evi Doğal Yaşam ve Ekolojik Çözümler Çiftliği
Fotoğraf: Jonathan Borba
İzmir Menemen Dumanlıdağ’da ekolojik bir yaşam ortamı için kurulan İmece Evi Doğal Yaşam ve Ekolojik Çözümler Çiftliği, gönüllü katılımcılarına sürdürülebilir yaşamın temel prensiplerini ve öğretilerini kazandırmayı amaçlıyor. Çiftlik sakinleri; gıdalarını, elektriklerini ve kişisel bakım ürünlerini kendileri üretiyor.
Gağgı Çiftliği
Fotoğraf: Chi Lok Tsang
Her mevsim misafir kabul eden Gağgı Çiftliği, İzmir Ovacık Milli Parkı arazisinde bulunuyor. Çiftlik, 2010 yılında 50 dönümlük bir arazi üzerine kurulmuş. Çiftlikte gönüllü olarak meyve hasadı yapabileceğinizi, fide hazırlayıp sera kurma işlerine destek olabileceğinizi mutlaka aklınızın bir köşesinde tutun. Güneş enerjisinden faydalanılan Gağgı Çiftliği; ceviz, armut, elma, erik ve meşe ağaçları ile çevrili. Çiftlikte ayrıca 900 yıllık anıt özelliğe sahip kestane de mevcut.
Knidia Çiftliği: Muğla
Fotoğraf: Victoria Strukovskaya
Muğla’nın Datça ilçesinden Değirmenbükü’ne giden yolda 3 km’lik bir mesafede bulunan Knidia Çiftliği, sakin ve doğaya dönük yapısı ile oldukça beğeniliyor. Bölgede akan kaynak suları da eşsiz bir güzellik sunuyor. Değirmenbükü Vadisi’nde bulunan su değirmenleri ise tarihi yapıları korunarak restore edilmiş olup konaklama amacı ile hizmet vermekte.
Narköy
Deniziyle bilinen Kerpe ve Kefken’de bu kez çiftlik hayatını deneyimleme imkanınız var. Kocaeli’nin Kandıra ilçesinde yer alan Narköy, bir eğitim merkezi. Sürdürülebilir yaşam ilkesine uyumlu olarak inşa edilen merkez, konaklama hizmeti de veriyor. Orman içerisinde bulunan Narköy, ayrıca doğa ile iç içe bir tatil için de çok uygun.
Kapak Fotoğrafı: Cottonbro
