2023 yılı daha şimdiden bilim ve teknoloji için muhteşem yıllardan biri olmuş durumda. Geride bıraktığımız aylarda yapay zeka ve bilgi işleme alanlarında büyük gelişmeler yaşandığına şahit olduk. Ancak yüzyılın keşiflerinden biri geçtiğimiz haftalarda bulunmuş olabilir.
Bilim anlatıcıları tarafından “mucize madde” olarak adlandırılan LK-99 materyalinin oda sıcaklığında süper iletken özellikleri gösterdiğine inanılıyor. Peki, bu ne anlama gelebilir?
Teknolojimizi Tamamen Değiştirebilir
Bugün medeniyetimizin temel taşı konumundaki elektrik, dışarıdan bakıldığında anında gerçekleşen ve kayıpsız bir olay gibi görünse de aslında oldukça verimsiz bir enerji aktarım yöntemi. Elektrik enerjisinin iletimi sırasında kablolarda, devrelerin içinde ve trafolarda devasa enerji kayıpları yaşanıyor. Maddenin üzerinden geçen elektriğe karşı uyguladığı güç olarak adlandırabileceğimiz özdirenç terimi, altın gibi iletken metaller için düşük olsa da plastik gibi maddeler için oldukça yüksek. Yani bir enerji iletimi yaparken her zaman en ideal amaç, en düşük özdirence sahip maddeyi kullanmaktır. Ancak günümüzde iletimin çoğu bakır kablolar ile sağlanıyor. Sadece işlemci gibi bilgisayarların temel bileşenlerinde altın ve benzeri yüksek iletkenlik oranlarına sahip maddelerin kullanıldığına rastlıyoruz.
Peki, özdirenç ne kadar düşük olabilir? Aslında bu konuda şimdiye kadar keşfettiğimiz muhteşem materyaller bulunuyor. Süper iletken olarak adlandırılan bu materyaller, bir akım altındayken sıfıra oldukça yakın değerlerde elektriksel direnç gösteriyor. Ancak şimdiye kadar elde edilen bilgiler ışığında bu materyallerin yalnızca ekstrem sıcaklıklarda faaliyette olabileceği düşünülüyordu. Ekstrem sıcaklık derken -185 ve -273,14 selsiyus derece arasında değişen sıcaklıklardan bahsediyoruz.
İki hafta önce Güney Kore’deki araştırmacılar tarafından yayımlanan bir makale, bu düşünceyi yerle bir etti. LK-99 ismiyle adlandırılan madde, bırakın ekstrem soğuğu, oda sıcaklığında dahi süper iletken özellikler gösterebiliyor. Üstelik bu madde basit birkaç laboratuvar ekipmanı ve yöntemiyle üretilebiliyor. Makalenin ortaya çıkmasının ardından bilim dünyası olaya oldukça şüpheyle yaklaştı. Henüz makalenin hakemli bir dergiden onay almadan yayımlanmış olması, üzerindeki şüpheleri artırdı.
Ancak deneyin tekrarlanması ve simülasyonların yapılması gecikmedi. Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı’ndaki araştırmacılar, simülasyon ortamında maddenin üretilerek süper iletken olarak kullanılabileceğini tespit etti. Öte yandan Shenyang Ulusal Laboratuvarı’nın maddeyi ürettiği iddia ediliyor. Peki, bu madde neden bu kadar önemli?
Yüzyılın Keşfi
Henüz LK-99 üzerindeki sis bulutlarının dağılmadığını belirtmemizde fayda var. Ancak şimdiye kadar alınan veriler, maddenin gerçekten de var olabileceğini gösteriyor. Eğer LK-99 gerçekten iddia edildiği gibi oda sıcaklığında süper iletkenlik gösteren ve basit birkaç yöntemle üretilebilen bir madde ise, yüzyılın keşfine tanıklık ediyor olabiliriz.
Daha önce bahsettiğimiz özdirenç kavramına geri dönersek, LK-99 ile yapılan iletimlerin kayıpsız olması, her sene dünya ülkelerine milyarlarca dolar tasarruf sağlayacağı anlamına geliyor. Öte yandan bilgi işleme teknolojisi de kökünden değişecektir. Örneğin bir daha hiçbir bilgisayar fanına ihtiyacınızın olmadığı, saatlerce çalışsa dahi neredeyse hiç ısınmayan işlemcilerin bulunduğu bir gelecek düşünün. Kaybedilen enerjinin geri kazanılması bir yana, halihazırda bilgi işleme sistemlerini soğutmak için harcanan devasa enerji de geri kazanılacak. Yani gündelik hayatımızda neredeyse her noktada LK-99’un kullanıldığını görebiliriz.
Yine de makalenin hakemli bir dergiden henüz onay almadığı ve varlığına dair yetersiz kanıt bulunduğu düşünüldüğünde, neredeyse imkansız görünen doğası nedeniyle LK-99’a oldukça ihtiyatlı yaklaşmakta fayda var. Eğer LK-99 gerçekse, şimdiden Nobel Fizik Ödülü’nün sahiplerinin belli olduğunu söyleyebiliriz.
Kaynak: Andrew Cote | @Andercot
Kapak Fotoğrafı: Wikimedia Commons
