Dünya Nelson Mandela Günü

Dünya Nelson Mandela Günü

Önemli olan derinin rengi değil, değerlerinin rengidir.”

-Nelson Mandela 

 

İnsanlık tarihi, günümüzün modern ahlak normlarına ulaşana kadar kan ve keder ile boğuştu. Şüphesiz en insanlık dışı ideoloji ırkçılık idi. Batı sömürgeciliğinden fazlasıyla nasibini alan Afrika kıtası, 14. yüzyıldan neredeyse 21. yüzyıla kadar sömürgecilikten kurtulamadı. Her şeye rağmen yapılan haksızlıklara karşı avazı çıktığı kadar bağıran insanlar da vardı. Birleşmiş Milletler, özgürlük ve ırkçılık karşıtlığına destek amacıyla 18 Temmuz’u Dünya Nelson Mandela Günü ilan etti. İşte karşınızda ırkçılığın son yıkılan kalesi Apartheid’a karşı dimdik duran, insanlık onuru için 27 yıl hapis yatan Nelson Mandela’nın hikayesi…

Apartheid

Apartheid

Yalnızca beyazlar için ayrılmış alana girilmek üzere olduğunu ikaz eden Güney Afrika tabelası

Görsel: Wikimedia Commons

Nazi Almanyası’nın İkinci Dünya Savaşı sırasında uyguladığı planlı soykırım sonrası tüm dünya, faşizmin ne denli çirkin boyutlara ulaşabileceğini görmüştü. İkinci Dünya Savaşı sonrası neredeyse tüm sömürge halklar bir bir özgürlüklerini kazanmaya başladı. Fakat bir ülke vardı ki kirli güç odakları oradan ellerini çekmek istemiyordu. 

Afrika kıtasının güney ucunda bulunan ve en büyük toprak bütünlüğüne sahip devletlerinden olan Güney Afrika, 19 ve 20. yüzyıllar arasında önce Hollanda, ardından da Birleşik Krallık tarafından sömürüldü. Bu dönemde Avrupa’dan gelen beyaz halk, topluma karıştı ve yönetimin üst kademelerinde söz sahibi oldu. Sömürgeci devletler, coğrafi konumu bakımından muhteşem bir liman ticareti ülkesi olan Güney Afrika’yı kolay kolay ellerinden bırakmak istemiyordu. Güney Afrika, Birleşik Krallık’ın sömürgesinden 1931 yılında “sözde” kurtuldu. Resmi olarak Birleşik Krallık hükmü altında yaşamasalar da ülkede azınlık olarak bulunan beyazlar yönetimde söz sahibiydi. 

1931’den 1994 yılına kadar Apartheid ideolojisi, Güney Afrika’nın resmi ideolojisi oldu. Ayrımcılık anlamına da gelen Apartheid; ırklar arası sınıfsal, demokratik ve kültürel bir hiyerarşinin üzerine kurulmuştu. Buna göre Güney Afrika’da bulunan en üstün insanlar beyaz halktı. Onları takiben Asyalılar, Renkliler yani çeşitli bölgelerden getirilen köle halklar ve siyahiler geliyordu. 1950 seçimleri sonrası devletin resmi politikası olan Apartheid, alt sınıftan olan halkların eğitim, sağlık ve diğer sosyal hizmetlerden yararlanmasına kısıtlama getiriyordu. 

Zamanla Apartheid ideolojisi bağlamında ırkçı yönetim şiddetini arttırdı. Siyahileri ve Renkliler’i devlet tarafından oluşturulmuş mahallelerde yaşamaya zorladı. Anayasaya göre bu mahallelerden çıkmak Güney Afrika vatandaşlığından atılmakla cezalandırılıyordu. Irklar arası evlilik ise yasaklanmıştı. 1970-1980 yılları arasında artan Birleşmiş Milletler baskısı ve protestolar sonrası faşizan ruhiyete bürünen iktidar, Anti-Apartheid destekçilerine karşı insanlık dışı şiddet uygulamaya başladı. Bu dönemde binlerce muhalif görüşlü genç hapishanelere atıldı, yüzlercesi öldürüldü veya kayboldu. 1962 yılında vatan hainliği suçlamasıyla hapishaneye atılan gençler arasında bulunan bir isim, dik duruşu ile 1994 yılında Apartheid’ı sona erdirdi ve Güney Afrika’yı gerçek özgürlüğüne kavuşturdu.

Nelson Mandela’nın Hayatı

Nelson Mandela hayatı

Görsel: Wikimedia Commons

Nelson Mandela 18 Temmuz 1918’de Temba kabilesinin şefinin oğlu olarak dünyaya geldi. Üniversitede hukuk bölümünde okuyan Nelson Mandela, avukatlık yapmaya başladı. Üniversite döneminde tanıştığı Anti-Apartheid görüşler, Afrika Ulusal Konseyine girmesi ile sonuçlandı. Bu dönemde partinin gençlik kollarının kuruculuğunu ve başkanlığını üstlendi. Partide gitgide yükselen Mandela, devletin de dikkatini çekiyordu. 1956’da hükümeti devirme girişimi sebebiyle vatana ihanet suçlaması kapsamında yargılandı. Yargılama süresi boyunca faaliyetlerine devam eden Nelson Mandela, Birleşmiş Milletler ve birçok sol görüşe sahip iktidarın bulunduğu ülkelerden yardım toplamaya çalıştı. Nihayetinde 1964 yılında suçlu bulunan Mandela, ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.

Tutukluluk süresi boyunca Güney Afrika’da özgürlüğün sembolü haline gelen Mandela, tarihin en ünlü mahkumu olarak tanınır. 1980 sonrası Birleşmiş Milletler tarafından yapılan baskılar neticesinde Apartheid azaltılmıştı. 1990 yılında 27 yıllık esaretin ardından Nelson Mandela, Güney Afrika’nın son beyaz başkanı F. W. de Klerk tarafından kayıtsız ve şartsız olarak serbest bırakıldı. Tüm dünya halkları için özgürlüğün ve eşitliğin sembolü olmayı başarmış lider, Afrika Ulusal Konseyi ile birlikte 1994 yılında iktidara geldi. Beş yıl boyunca devlet başkanlığı yapan Mandela, kısa zaman içinde hayalini kurduğu demokratik, eşitlikçi ve adaletli özgür Güney Afrika’yı oluşturdu. Hayatı boyunca 250’den fazla ödül almış olan Mandela, 1990 yılında ırkçılık karşıtı çalışmaları sebebiyle Nobel Barış Ödülü’ne de layık görüldü. 

Aktif siyasetten ayrıldıktan sonra da barış elçiliğine devam eden Nelson Mandela, dünya çapında insan hakları ihlalleri hakkında taraflar arası aracılık yaptı. Birçok dünya lideriyle görüşmeler yapan Mandela, 2004 yılında “emeklilikten emekli olduğunu” duyurarak inzivaya çekildi. 2013 yılında 95 yaşındayken solunum yetmezliği sebebiyle hayatını kaybetti. Dünyanın dört bir yanından ülke temsilcileri ve binlerce insan, Nelson Mandela’yı son yolculuğuna uğurlamak için bir araya geldi. Bugün bile Nelson Mandela, insanlığın gördüğü son barış elçisi ve Güney Afrika Devleti’nin kurucusu olarak anılmaktadır.

Kapak Fotoğrafı: Pxhere Commons